Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SO Beata Hass – Kloc (spr.)

SO Anna Harmata

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) S.A. w W.

przeciwko: A. W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie
V Wydziału Gospodarczego z dnia 22 maja 2014 r., sygn. akt V GC 266/14

oddala apelację.

Sygn. akt VI Ga 245/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 października 2014r.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 maja 2014, sygn. akt V GC 266/14 Sąd Rejonowy w Rzeszowie w pkt. I zasądził od pozwanego A. W. na rzecz powoda (...) S.A. w W. kwotę 1 zł (jeden złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 10 grudnia 2013r. r. do dnia zapłaty; zaś w pkt. II oddalił pozostałej części powództwo i w pkt. III kosztami postępowania obciążył powoda.

W uzasadnieniu powyższego podał ,że pozwem z 10.12.2013r. powód (...) S.A. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego A. W. kwoty 858,88 zł z ustawowymi odsetkami podając, że oddał do używania pozwanemu materiały reklamowe z logo (...) tj. tablicę (...)-2 sztuki o łącznej wartości brutto 170,80 zł, baner (...)- 1 sztukę o wartości brutto 65,88 zł ora tablicę (...) 1 sztukę o wartości brutto 170,80 zł, które były własnością powoda ; i po zakończonej współpracy wzywał pozwanego do zwrotu nieuszkodzonych w/w materiałów reklamowych. Strona pozwana w terminie zakreślonym w piśmie
z dnia 19.09.2013r. nie zwróciła powodowi w/w materiałów reklamowych.
W związku z powyższym, powód wzywał pozwanego do zapłaty należności
w łącznej kwocie 407,48 zł wyrażającej wartość brutto materiałów reklamowych. W piśmie z dnia 11.09.2013r. strona pozwana odmówiła zapłaty za w/w materiały.

Powód wskazał ,że koszt usługi reklamowej tj. oznaczenia reklamowo –promocyjnego na witrynie sklepowej w postaci druku i wyklejenia (...) to kwota 362,34 zł oraz montaż banera (...)i tablicy(...)to kwota 89,06 zł.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa,

przyznając, że wymienione w pozwie materiały reklamowe otrzymał; zaprzeczył,

jednak, aby miał obowiązek zapłaty za nie, ponieważ minął okres ich dzierżawy. Podniósł ,że zgodnie z umową dzierżawy nr (...) z dnia 09.06.2009r paragraf 5 umowa zawarta została na okres 2 lat, a po okresie na jaki została zawarta paragraf 5 punkt 3 materiały reklamowe, mają wartość 1 zł netto. Dodał, że działalność gospodarczą zlikwidował 09.08.2012r .

Ponadto w żądaniu kosztów procesu wniósł o zwrot należności za punkty i wypłatę rekompensaty za nękanie pismami i niniejszy pozew sądowy.

Sąd Rejonowy w rozważaniach dotyczących ustaleń faktycznych i rozważaniach prawnych podniósł ,że zgodnie z umową dzierżawy z dnia 9.06.2009 pomiędzy stronami zawarta została umowa dzierżawy materiałów reklamowych na okres 2 lat. W umowie tej znajdują się wyraźne regulacje o obowiązku zwrotu przedmiotu dzierżawy w razie rozwiązania umowy przed terminem. Strony postanowiły, że po okresie na jaki została zawarta umowa przedmiot użyczenia dzierżawca będzie mógł nabyć za cenę 1zł. Sąd Rejonowy wskazał ,że powyższa umowa zawarta była w wykonaniu umowy stowarzyszeniowej z dnia 17.03.2009r.

W związku z tym Sąd Rejonowy zauważył ,że zgodnie z par. 11 umowy stowarzyszeniowej to powód na swój koszt miał wykonać zespół oznaczeń reklamowo – promocyjnych na witryny sklepowe pozwanego jak również tablic i szyldów reklamowych; natomiast pozwany miał otrzymać powyższe tablice na podstawie umowy użyczenia.

Sąd ten ustalił ponadto ,że umowy zostały rozwiązane na skutek zakończenia czasu na który były zawarte , zaś powód wystąpił o zapłatę ponad dwa lata od upływu obowiązywania umowy. Jak wynika z oświadczenia pozwanego materiały te uległy zniszczeniu, a wiec nie może ich wydać.

Sąd Rejonowy wskazał ,że powód jako dowód poniesionych kosztów przedłożył faktury zbiorcze, których stroną nie jest pozwany. Ustalił ,że faktura z 4.05.2009 wystawiona na powoda przez L. K. zawiera koszty usług reklamowych dla punktu P. W. na kwotę 564zł netto.

W dalszej części uzasadnienia Sąd Rejonowy stwierdził ,że umowy zawarte również w obrocie gospodarczym należy przede wszystkim tłumaczyć zgodnie ze zdrowym rozsądkiem i przy założeniu, że strony podejmowały decyzje rozsądnie, uczciwie.

W związku z tym Sąd Rejonowy podzielił pogląd pozwanego, że powód nie udowodnił wartości materiałów, albowiem nie spełnia powyższego dowód w postaci faktury sprzed kilku lat wystawionej na powoda przez podmiot trzeci.

Ponadto , jak zauważył to Sąd Rejonowy z umowy stowarzyszeniowej wynika jednoznacznie, że materiały te powód miał wykonać na swój koszt i przekazać pozwanemu na podstawie umowy użyczenia , która jak wynika z art. 710kc jest umową nieodpłatną .

Mimo powyższego jak wynika z dowodu w postaci umowy dzierżawy, która została zawarta przez strony mówi się o przedmiocie użyczenia.

W tych okolicznościach pozwany mógł w ten sposób interpretować w/w umowę. Za tym przemawiają w/w zapisy tej umowy w których jasno powiedziano, że do zwrotu przedmiotu dzierżawy pozwany jest zobowiązany w razie rozwiązania umowy przed terminem ,a po okresie na jaki umowa została zawarta może nabyć przedmiot użyczenia za 1zł to pozwany miał prawo rozumieć umowę w taki sposób jak ją zrozumiał tj., że po okresie obowiązywania umowy powyższe materiały mają wartość 1zł i że nie ciąży na nim obowiązek zwrotu tych materiałów.

Z tych też względów w ocenie Sądu Rejonowego wydawanie wyroku zgodnie z żądaniem pozwu w oparciu o treść art. 705kc w zw. z art. 471 i 477kc było by sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie mogło się ostać
w okolicznościach sprawy szczególnie , że powód nie udowodnił wysokości szkody.

Na koniec Sąd Rejonowy odniósł się do treści art. 5 kc i stwierdził ,że w okolicznościach niniejszej sprawy takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Sąd I instancji względem roszczeń pozwanego zawartych w sprzeciwie wskazał ,że jako koszty nie mogły być uwzględnione bo takie roszczenia nie mieszczą się w pojęciu kosztów sądowych (art.98kpc); a poza tym nie udowodnił powyższego.

W związku z powyższym Sąd Rejonowy zasądził kwotę 1zł wartości jako kwotę ustaloną w umowie przy rozsądnej ocenie jej treści na mocy w/w przepisów.

W zakresie kosztów procesu Sąd Rejonowy obciążył powoda na mocy art. 100kpc.

Powyższy wyrok zaskarżył powód zarzucając mu w pierwszym rzędzie naruszenia prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 65 par 2 kc w zakresie w jakim powyższy przepis stanowi , że w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy , aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu ; niezastosowanie w okolicznościach faktycznych sprawy art. 705 kc w zw. z art. 471 kc i 477 kc ; art. 5 kc wobec przyjęcia , iż żądaniem pozwu czyni ze swego prawa użytek , który byłby sprzeczny ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego.

Ponadto naruszenie przepisów prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na zaskarżone rozstrzygnięcie , poprzez naruszenie art. 233 kpc z uwagi na brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w niniejszej sprawie.

Opierając się na tych zarzutach wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości ; ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania wraz z kosztami procesu za obie instancje.

W pisemnych motywach powyższego skarżący przywołał wyrok SN z dnia 5.04.2007 r , II CSK 546/2006 w którym zawarto stanowisko dotyczące wykładni art. 65 par 2 kc i stwierdził ,iż mimo zawarcia umowy stowarzyszeniowej zamiarem stron było inne ukształtowanie stosunków stron w zakresie materiałów reklamowych. Podniósł ,że fakturą VAT i zeznaniami świadka wykazał ,że poniósł koszt wykonania materiałów reklamowych .

Pozwany w pisemnej odpowiedzi na powyższe wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe zważył co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna.

Oceniając zarzuty apelacji należy wyjść od tego ,że za wiążący uznaje się sens oświadczenia woli w jakim zrozumiała go zarówno osoba składająca , jak i odbierająca to oświadczenie. Dopiero jeżeli się okaże ,że znaczenie przypisywane oświadczeniu woli przez każdą ze stron jest inne , nastąpić powinno zastosowanie obiektywnej metody wykładni, w której sens oświadczenia woli ustala się na podstawie przypisania normatywnego ( por. wyrok SN z dnia 19.06.1963r, II CR 589/62, i z dnia 20.02.1986r, III CRN 443/85). Miarodajna jest przy tym chwila złożenia woli przez strony , a nie wyrażone później intencje stron , których celem może być modyfikacja umowy pierwotnej.

W tej sytuacji należy na początku podnieść ,że w niniejszej sprawie zawarta między stronami umowa nazwana jako umowa dzierżawy. W zakresie dotyczącym zwrotu materiałów reklamowych w żadnym z jej zapisów nie ma odniesienia do obowiązku ich zwrotu przez pozwanego po jej wygaśnięciu

w związku z upływem okresu na jaki została zawarta. Jedynie w par 5 ust 3 umowy znajduje się uregulowanie dotyczące nie zwrotu , lecz możliwości wykupu na własność za 1 zł netto.

Ponadto nie może umknąć uwadze fakt, że w/w umowie wprost stwierdzono, że „umowa niniejsza zawierana jest na tle i w związku ze współpracą łączącą te same strony w ramach odrębnie zawartych umów i porozumień w taki sposób ,że postanowienia niniejszej umowy nie stoją z nimi w sprzeczności , a jedynie je uzupełniają”. W związku z powyższym ten zapis w relacji do postanowień umowy stowarzyszeniowej łączącej strony jest czytelny i jasny. Jeżeli strona powodowa wbrew powyższemu chciała wykazać ,że strony inaczej uregulowały w /w umowie kwestię zwrotu materiałów reklamowych lub zapłaty za nie w pełnej wysokości w przypadku braku ich zwrotu winna to wykazać. Świadek

J. S. co prawda w swych zeznaniach podał, że na podstawie umowy dzierżawy pozwany miał obowiązek zwrócić materiały reklamowe lub się z nich rozliczyć ,lecz bez konkretnego odniesienia do poszczególnych zapisów umowy lub wiążących ustaleń z pozwanym w tym przedmiocie. Poza tym w relacji do w/w dowodów dowód z zeznań w/w świadka ten pozostaje odosobniony i nie znajduje oparcia w tymże materiale dowodowym.

O tym ,że tę kwestię inaczej oceniał pozwany świadczy jego odpowiedź na wezwanie powoda do zwrotu materiałów reklamowych; jego stanowisko zasadza się na literalnym brzmieniu obu umów łączących strony.

Należy również podnieść, że powód w odpowiedzi na sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty wskazał ,ze opiera swe żądanie na treści art. 471 kc i 477 kc.

W związku z tym rozważania odnośnie poniesionych w apelacji zarzutów należy rozpocząć od wskazania, że stosownie do art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Odpowiedzialność kontraktowa dłużnika znajduje zatem zastosowanie
w stosunkach między wierzycielem i dłużnikiem, którzy są stronami określonego stosunku zobowiązaniowego i powstaje, jeżeli zaistnieją następujące przesłanki:

1)  szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego;

2)  szkoda musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależycie wykonanym zobowiązaniem przez dłużnika;

3)  związek przyczynowy między faktem nienależytego lub niewykonania zobowiązania a poniesioną szkodą.

Obowiązek odszkodowawczy dłużnika ogranicza się nadto do następstw, które w chwili zawarcia umowy były do przewidzenia w normalnym toku rzeczy, oraz tych, które można było rozsądnie przewidzieć na podstawie wiedzy
o szczególnych okolicznościach danego przypadku.

Należy podkreślić, że ciężar dowodu kumulatywnego istnienia wyżej wymienionych przesłanek, a tym samym faktu aktualizującego odpowiedzialność z art. 471 k.c., spoczywa - w świetle art. 6 k.c. -
na wierzycielu, jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne.

Zdaniem Sądu Okręgowego powód w niniejszej sprawie z powyższego obowiązku nie wywiązał się.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, jak słusznie zauważył to Sąd Rejonowy że strona powodowa nie wykazała wysokości dochodzonego pozwem roszczenia. Fakt przedłożenia faktury VAT z dnia 04.05.2009r na kwotę 564,00 zł nie może, bowiem automatycznie uzasadniać wysokości roszczenia odszkodowawczego przysługującego powodowi wobec pozwanego w okolicznościach niniejszej sprawy.

Strona powodowa miała, bowiem obowiązek nie tylko wykazania uszczerbku majątkowego w swym majątku, ale również wykazać, że szkoda ta

i jej wysokość wynikała z nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwanego.

Należy podkreślić, że pozwany od samego początku kwestionował wysokość żądanego odszkodowania i jego zasadność w świetle uregulowań łączącej strony umowy. Dlatego też powód powinien w szczególności wykazać odpowiednimi dowodami, że przysługuje mu roszczenie w żądanej wysokości.

W ocenie Sądu Okręgowego dołączone do pozwu dokumenty, jak również dowód z zeznań świadka powyższej okoliczności nie wykazują. Zapisy łączącej strony umowy z dnia 9.06.2009r nie wskazują także terminu zwrotu przedmiotowych materiałów reklamowych w tej sytuacji należy zauważyć ,że przepisy art. 705 kc będą miały zastosowanie ,jeżeli strony umownie nie uregulowały tej kwestii.

W takim przypadku po zakończeniu dzierżawy dzierżawca jest zobowiązany zwrócić przedmiot dzierżawy w takim stanie , w jakim powinien się znajdować stosownie do przepisów o wykonywaniu dzierżawy. Należy również zaznaczyć,

że w przypadku zwrotu przedmiotu dzierżawy na podstawie art. 705 kc dzierżawca nie odpowiada za pogorszenie przedmiotu dzierżawy będące następstwem prawidłowego używania. Ponadto termin zwrotu przedmiotu dzierżawy powstaje po wygaśnięciu umowy dzierżawy ; termin ten może być określony w umowie , a w braku takich ustaleń powinien być zwrócony niezwłocznie po wezwaniu wierzyciela ( art. 454 kc )( por. Komentarz do art. 705 kc , pod. red. prof. E. Gniewek , prof. P. Machnikowski , 2014, LEX ).

Pozwany jak wynika z treści jego pisma z dnia 11.09.2013r ( k- 17) w zakresie zwrotu materiałów reklamowych odesłał powoda do zapisów łączącej strony umowy . Z ich zapisów wynika ,że po okresie na jaki została zawarta umowa przedmiot użyczenia pozwany będzie mógł nabyć na własność za cenę netto 1 zł netto. Skoro więc po zakończeniu umowy pozwany nie zwrócił przedmiotu dzierżawy i powód przez okres ponad dwóch lat nie wezwał go o ich zwrot należało wykładnię Sądu Rejonowego co interpretacji treści par 5 ust. 3 umowy uznać za prawidłową; szczególnie ,że w umowie brak jest unormowań w jakim okresie pozwany miał powinność zgłoszenia , że chce skorzystać z uprawnienia wynikającego z par 5 ust. 3 umowy , zaś powód nie wskazał jednoznacznie jak jest podstawa jego twierdzeń ,że winno to nastąpić wyłącznie w terminie do 09.06.2013 r ( k-48). W związku z tym skoro pozwany wezwany do ich zwrotu odwołał się do zapisów umowy należało przyjąć ,że skorzystał z prawa jakie dawała mu umowa, gdyż zapis par 5 ust 3 umowy dotyczył okresu jaki będzie po wygaśnięciu umowy i regulował stosunki stron w tym przedmiocie i w tym właśnie okresie.

Należy również podnieść ,że postanowienia w/w umowy nie odnoszą się kwestii odszkodowania w przypadku braku zwrotu materiałów reklamowych , ale regulują ten przedmiot w przypadku ich zniszczenia lub uszkodzenia. Strony w takiej sytuacji przewidziały, że pozwany winien był naprawić szkodę w pełnej wysokości tj. naprawić przedmiot umowy , a w przypadku braku możliwości naprawy zapłacić odszkodowanie równe kosztom naprawy w chwili oszacowania szkody.

Powyższe świadczy także o tym ,że strony nie przewidziały w umowie odszkodowania za brak zwrotu materiałów reklamowych po zakończeniu umowy.

Mimo tego należy wyrazić pogląd ,że niewykonanie przez dzierżawcę obowiązku terminowego zwrotu przedmiotu dzierżawy uprawnia wydzierżawiającego do żądania na podstawie art. 471 kc odszkodowania obejmującego korzyść , jaką mógłby otrzymać gdyby rzecz zwrócono mu w terminie jeżeli po ustaniu stosunku dzierżawy był on uprawniony do dysponowania rzeczą w sposób umożliwiający osiągnięcie wskazywanej korzyści ( podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4.08.2005r, III CK 689/04 w zw. z art. 694 kc). Jednak powyższe rozważania nie dają podstaw do przyjęcia ,że powód wykazał zasadność swojego roszczenia przez pryzmat przesłanek art. 471 kc oraz art. 353 ¹ kc.

Oceniając powyższe okoliczności przez pryzmat zarzutów apelacji

i odnosząc to do toczącego się przed Sądem I instancji postępowania należy na koniec stwierdzić, że rozkład ciężaru dowodu ma istotne znaczenie w toku całego postępowania; szczególnie, że zgodnie z paremią Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat - na tym spoczywa ciężar dowodu, kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza.

W związku z tym skoro pozwany w toku całego postępowania negował

i zaprzeczał roszczeniom powoda co do m zasady i wysokości to na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia zasadności swego roszczenia; i skoro takich dowodów nie przedłożył to pozwany mógł nadal trwać jedynie przy swych twierdzeniach, że roszczenie powoda nie zostało w całości udowodnione i to w taki sposób, aby uznać je za zasadne.

Obowiązującemu prawu nie jest znana technika przechodzenia ciężaru dowodu z jednej strony na drugą w zależności od wyników postępowania dowodowego i poszczególnych jego stadiów.

Reasumując, Sąd Okręgowy w oparciu o przywołane powyżej przepisy prawne i poglądy orzecznictwa - na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację jako bezzasadną.