Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Marta Zalewska

Protokolant: sekretarz Agnieszka Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2017 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: J. R.

przeciwko: (...) Spółka z o.o. w B.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VI GC 127/17

Uzasadnienie wyroku zaocznego z dnia 12.09.2017r.

Powód J. R. wniósł o zapłatę od pozwanego (...) sp. z o.o. w B. kwoty 384.462,13zl z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem zwrotu dopłat, jakie powód uiścił na rzecz spółki na podstawie Uchwały NZW z dnia 4.05.1992r. w oparciu o § 21 pkt. 8 Umowy spółki. Uzasadnił, iż dopłaty w ten sposób uzyskane przeznaczone zostały na zakup wytwórni wód w B. oraz finansowanie bieżącej działalności. W trakcie prowadzonej działalności gospodarczej spółka w miarę możliwości dokonywała zwrotu dopłat na rzecz wspólników. Do zwrotu pozostała w/w kwota, która została uwzględniona w bilansie oraz opinii sporządzonej dla sądu upadłościowego w dniu 7.02.2007r. W bilansie na dzień 13.11.2006r. dokonano zaewidencjonowania dopłaty w księgach rachunkowych, co potwierdza w/w opinia biegłego sądowego. Mimo wezwania do zapłaty z dnia 21.04.2017r. spółka nie dokonała zwrotu i nie odniosła się do wezwania.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew w zakreślonym przez Przewodniczącego terminie 2 tygodni, mimo prawidłowego wezwania (dwukrotna awizacja) nie stawił się również na rozprawę, co uprawniło Sąd do wydania wyroku zaocznego na podstawie art. 339 § 1 kpc.

Za niesporne zatem na podstawie art. 339 § 2 kpc Sąd uznał wyżej naprowadzone w uzasadnieniu pozwu okoliczności faktyczne, jak również fakt przyznany przez powoda na rozprawie, tj. iż spółka do chwili wyrokowania nie podjęła uchwały w przedmiocie zwrotu dopłat oraz iż powód już gdzieś w roku 2003 przestał być udziałowcem spółki. Tym udziałowcem natomiast do chwili obecnej jest B. K. (1), który przejął udziału powoda, ponadto R. sp z o.o. oraz S. R.. Tym samym w/w fakty nie wymagały dowodu na zasadzie art. 230 kpc. Z opinii biegłego sądowego J. M. z dnia 7.02.2007r. sporządzonej dla SR w R. Sekcji Upadłościowej na podstawie postanowienia sędziego komisarza co do zweryfikowania sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości: 13.11.2006r. wynika, iż w poz. A VI pasywów: pozostałe kapitały rezerwowe wpisano kwotę 384.462,13zł jako dopłaty do udziałów J. R. (konto 803). – dowód: opinia k. 12 – 20.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 228 pkt 5 ksh zwrot dopłat wymaga uchwały wspólników Jest to przepis bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, iż nie może go zmieniać umowa spółki czy uchwała wspólników oraz że prawo do zwrotu uwarunkowane jest taka uchwałą. Jeżeli natomiast zarząd spółki dokona wypłaty z tytułu zwrotu dopłat mimo braku uchwały, to ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą ( tak A. Kidyba ko do art. 179 ksh w: Lex ). Zgodnie z art. 17 ksh jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna. Zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę, jednak nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia. Brak jednoznacznego stanowiska w doktrynie oraz orzecznictwie sądów czy zwrot dopłaty jest czynnością prawną. Pogląd taki wydaje się prezentować komentarz do art. 179 ksh wyd. VII pod redakcją Strzępka rok 2015. Zdaniem jednak sądu orzekającego zwrot dopłat nie stanowi czynności prawnej, lecz czynność faktyczną polegającą na zwrocie tego, co wpłacił tytułem udziału w spółce wspólnik tej spółki. W konsekwencji brak uchwały wspólników w przedmiocie zezwolenia na zwrot dopłat nie stanowi o nieważności czynności prawnej, bo z taką nie mamy do czynienia, lecz przesądza o braku legitymacji czynnej powoda w zakresie żądania zwrotu dopłat. Innymi słowy nie powstaje bez stosownej uchwały roszczenie o zapłatę z tego tytułu ( por. kom A. Kidyby do art. 177 ksh w ; lex), a jako nieistniejace podlega oddaleniu. Sąd jest zobowiązany stosować z urzędu przepisy prawa materialnego, a takim jest przepis art. 228 ksh. Dodać należy, iż nałożenie na udziałowca przez umowę spółki obowiązku dopłaty do udziału nie stanowi pożyczki, dopłaty z zasady mają charakter bezzwrotny, chyba że co innego wynika z umowy spółki, co i tak nie wyłącza obowiązku podjęcia uchwały o zwrocie w myśl art. 228 pkt 5 ksh. Dopłata nie powiększa kapitału zakładowego spółki, tym samym udziałów w spółce, lecz majątek spółki, z tych właśnie względów podlega księgowaniu w sprawozdaniu finansowym pod pozycją kapitału zapasowego, w tym rezerwowego, a ten kapitał może być wykorzystany przez spółkę w każdym celu ( tak SA w Ktw V ACa 368/13 ). Dodać też należy, iż obowiązku podjęcia uchwały o zwrocie dopłat nie uchylił fakt, iż pozwana spółka pozostawała w upadłości likwidacyjnej w okresie 14.11.2006r. – 3.11.2009r., co wynika z odpisu KRS dołączonego do pozwu. Po ukończeniu likwidacyjnego postępowania upadłościowego spółka nie została wykreślona i istnieje do dziś, zatem reaktywacji podlegał obowiązek podjęcia uchwały przez wspólników o zwrocie dopłat, bowiem upadły odzyskał prawo zarządu swym majątkiem i rozporządzania nim ( art. 364. 1 puin w zw. z art. 368.3 puin). Co istotne opinia biegłego sądowego sporządzona zgodnie z postanowieniem sędziego komisarza nie mogła stanowić dowodu na okoliczność istnienia po stronie powoda wierzytelności i jej wymagalności, a tym samym zasadności żądania pozwu, ta ocena przynależy wyłącznie sądowi. Opinia ta wskazywała jedynie, iż dopłaty zostały zaksięgowane zgodnie z zasadami księgowania tego typu wpłat na kapitał rezerwowy tytułem udziałów powoda, co nie zmienia faktu, iż na dzień wyrokowania roszczenie o zwrot dopłat nie powstało z uwagi na brak uchwały podjętej na podst. art. 288 pkt 5 ksh ( tak A. Kidyba kom do art. 177 ksh w: Legalis z powołaniem się na wskazanych tam komentatorów ).

Dodatkową podstawą oddalenia powództwa była podana na rozprawie przez powoda okoliczność, iż gdzieś od 2003r. nie jest on udziałowcem spółki. Fakt ten na dzień wyrokowania jako znany sądowi z urzędu, wynikał zresztą z aktualnego odpisu KRS pozwanego, dołączonego do pozwu. Skutkowało to uznaniem, iż również z tego powodu powód nie ma legitymacji czynnej do żądania na swoją rzecz zwrotu dopłat. Taki zwrot bowiem przynależy się nabywcy jego udziałów i aktualnemu na datę wyrokowania jednocześnie właścicielowi tych udziałów, z którymi związana jest dopłata. Prawo do zwrotu dopłat w świetle art. 177 i 179 § 1 i 3 ksh jest ściśle związane bowiem z posiadaniem udziałów i przysługuje ono temu, komu aktualnie udział przynależy prawnie, bez względu, iż dopłaty uiścił poprzedni właściciel udziału. Nabywca udziału wchodzi we wszelkie prawa zbywcy jako nabywca singularny (tak też: WSA w Warszawie III SA/WA 1046/11 Legalis, tak też w/w komentarz do art. 179 ksh, komentarz Sołtysiński, Szajkowski do art. 179 z 2014r. Legalis, komentarz do art. 179 ksh Bieniek 2015r. wyd. 4 oraz A. Kidyba w komentarzu do art. 179 ksh, ). Z tych względów powód z chwilą utraty udziałów na rzecz aktualnego udziałowca B. K. utracił legitymację czynną do żądania od spółki zwrotu dopłat.