Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia	SSO Adam Simoni (spr.)
Sędzia: Sędzia:	SSO Magdalena Kocój SSO Iwona Szczypiór
Protokolant:	st. sekr. sąd. Edyta Rak

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2016 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. W. i I. W.
przeciwko (...) S.A. w Ł.
o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie

z dnia 20 kwietnia 2016 r., sygn. akt I C 1449/15

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 1.200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Magdalena Kocój SSO Adam Simoni SSO Iwona Szczypiór

Sygn. akt VCa 577/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2016 r., sygn.. akt IC 1449/15 Sąd Rejonowy w Rzeszowie, po rozpoznaniu sprawy z powództwa

M. W., I. W. wytoczonego przeciwko (...) S.A w Ł. o zapłatę :

I. zasadził od strony pozwanej (...) SA w Ł. na rzecz powoda M. W. kwotę 17 000,00 zł / siedemnaście tysięcy złotych / z ustawowymi odsetkami od dnia 15 lutego 2015r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia.

II. zasądził od strony pozwanej (...) SA w Ł. na rzecz powódki I. W. kwotę 17 000,00 zł / siedemnaście tysięcy złotych / z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lutego 2015r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia.

III. zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 5 667,00 zł tytułem zwrotu kosztów postepowania, w tym kwotę 4 800,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

IV. nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Rzeszowie kwotę 850,00 zł tytułem opłaty sądowej, od której powód M. W. został zwolniony w całości.

U podstaw powyższego rozstrzygnięcia legły ustalenia faktyczne i zważania prawne zawarte w pisemnym uzasadnieniu / k.111-114/, co też czyni zbędnym powtarzanie ich treści.

Wnosząc apelację od wyroku (k.116-117) strona pozwana zaskarżyła wyrok w części tj.:

- w pkt I co do kwoty 7.000 zł z ustawowymi odsetkami od daty 15 lutego 2015r. ,

- w pkt II co do kwoty 7.000 zł z ustawowymi odsetkami od daty 23 lutego 2015r. ,

- w pkt III i IV w całości.

Apelująca zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.  Obrazę prawa materialnego, a to art. 23 i 24 kc w zw. z art. 448 kc poprzez uznanie, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia dla powodów za śmierć osoby bliskiej są kwoty po 20.000 zł, w sytuacji gdy po 3.000 zł na rzecz powodów wypłacono w trakcie postępowania likwidacyjnego, zaś odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest kwota 13.000 zł,

2.  Naruszenie prawa procesowego tj. art. 217 § 1 w zw. z art. 240 § 1 kpc poprzez pominięcie wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa na okoliczność wskazanej w odpowiedzi na pozew, a więc dotyczącej ustalenia jakie w rzeczywistości były relacje pomiędzy poszkodowaną a powodami, w jaki sposób powodowie przeżywali okres żałoby, oraz czy śmierć J. S. wywarła wpływ na obecne życie powodów

Apelująca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku w części tj. w pkt I poprzez zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda M. W. kwoty 10.000 zł wraz z odsetkami od dnia 5 lutego 2015r. do dnia zapłaty, w pkt II poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki I. W. kwoty 10.000 zł wraz z odsetkami od dnia 23 lutego 2015r. do dnia zapłaty oraz w pkt III i IV poprzez stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu, a nadto zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego.

W apelacji złożono również wniosek ewentualny o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnosili o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania apelacyjnego./k.121-126/

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja pozwanej jest nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy w pełni podziela zarówno dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne przyjmując je za własne, jak również rozważania Sądu Rejonowego, co do podstawy prawnej zaskarżonego orzeczenia (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 21.12.2000r., IV CKN 194/00, LEX nr 548825, wyrok Sądu Najwyższego z 10.11.2000r., IV CKN 156/00, LEX nr 536801).

Wbrew zarzutom apelacji wydając zaskarżone orzeczenie Sąd Rejonowy ustalił istotne dla sprawy okoliczności na podstawie dopuszczonych i przeprowadzonych dowodów oraz dokonał prawidłowej wykładni prawa materialnego.

Wbrew wywodom apelacji podstawą odpowiedzialności pozwanego w niniejszej sprawie jest art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc. W ostatnich latach ugruntowane zostało jednoznaczne stanowisko Sądu Najwyższego, , co do możliwości zasądzania na podstawie tego przepisu zadośćuczynienia dla osób bliskich za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed wejściem w życie noweli, tj. przed dniem 3 sierpnia 2008r., a to przy przyjęciu naruszenia dobra osobistego (art. 24 k.c.), jakim jest utrata więzi rodzinnej, powodująca cierpienia i ból. Wprowadzenie art. 446 § 4 kc doprowadziło jedynie do zmiany w sposobie realizacji roszczenia przez skonkretyzowanie osób uprawnionych do jego dochodzenia oraz przesłanek jego stosowania (por. również uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, Biuletyn Sądu Najwyższego 2010/10/11, LEX nr 604152 oraz uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011r., sygn. akt III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2012r., sygn. akt I CSK 314/11, LEX nr 1164718).

W uchwale z 20 grudnia 2012r. (III CZP 93/12, Biul. SN 2012/12/11) Sąd Najwyższy nie tylko potwierdził ten pogląd, ale także rozwiał wątpliwości co do odpowiedzialności w tym zakresie zakładu ubezpieczeń, stwierdzając, że: „artykuł 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. nr 124, poz. 1152 ze zm.) – w brzmieniu sprzed dnia 11 lutego 2012r. – nie wyłączał z zakresu ochrony ubezpieczeniowej zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 kc”.

Nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że w rozstrzyganej sprawie powodowie wykazali wszystkie przesłanki niezbędne do przyjęcia odpowiedzialności prawnej pozwanego na podstawie cyt. przepisów.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że w sprawie o naruszenie dóbr osobistych przesłankami koniecznymi do przyjęcia odpowiedzialności prawnej pozwanego przewidzianymi w art. 24 § 1 kc jest istnienie dobra osobistego, jego naruszenie lub zagrożenie oraz bezprawność działania sprawcy.

Wszystkie te przesłanki muszą być spełnione równocześnie, zaś brak którejkolwiek z nich powoduje brak odpowiedzialności sprawcy z tym, że nieistnienie dobra osobistego czyni bezprzedmiotowym wyjaśnienie dwóch następnych przesłanek, zaś brak naruszenia lub zagrożenia dobra osobistego czyni zbędnym rozważanie przesłanki bezprawności.

Spełnienie dwóch pierwszych przesłanek wykazać musi poszkodowany. Jego rzeczą jest więc określić, w jakich dobrach osobistych został dotknięty zachowaniem się sprawcy oraz na czym polega naruszenie tej jego sfery przeżyć, a także okoliczności te udowodnić, zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu przewidzianym w art. 6 kc i art. 232 kpc.

Powodowie wykazali istnienie dobra osobistego, to jest więzi emocjonalnej, szczególnie silnej w relacjach rodzinnych pomiędzy nimi, a zmarłą babcią oraz ich naruszenie przez sprawcę wypadku drogowego, za którego na podstawie art. 822 § 1 k.c. ,oraz art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003, Nr 124, poz. 1152) odpowiedzialność ponosi pozwana.

Jednakże przepisy kodeksu cywilnego nie wskazują kryteriów, jakie należałoby uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego i dlatego też należy sięgnąć do bogatej judykatury dotyczącej art. 445 § 1 kc, która znajduje zastosowanie również w odniesieniu do art. 448 kc. Suma „odpowiednia" w rozumieniu art. 448 kc nie oznacza bowiem sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania sądu, gdyż jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności, mogących mieć w danym przypadku znaczenie. Trafnie przyjął Sąd I instancji, że zadośćuczynienie powinno mieć charakter kompensacyjny, a więc przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość i być tak ukształtowane, by stanowić „ekwiwalent wycierpianego bólu". Z drugiej strony orzecznictwo wskazuje na potrzebę utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, co nie może podważać kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia (wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/2003, OSNC 2005/ 2/40). Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia z art. 448 kc przysługującego najbliższym członkom rodziny zmarłego, jako świadczenia o charakterze kompensacyjnym należy wziąć pod uwagę cel, jakim jest złagodzenie przykrych doznań w postaci cierpienia, bólu, osamotnienia po stracie najbliższego członka rodziny. Doznaną krzywdę determinują głównie cierpienia psychiczne z powodu śmierci osoby bliskiej wywołane rozerwaniem więzi łączących prawidłowo funkcjonującą rodzinę w rezultacie przedwczesnej śmierci jednego z jej członków. Kompensacja doznanej krzywdy musi zakładać umożliwienie dostosowania się do nowej rzeczywistości wynikłej z utraty osoby bliskiej. Z tej przyczyny nieunikniona jest gradacja wysokości zadośćuczynienia w zależności od stopnia osamotnienia i utraty oparcia będącego następstwem śmierci takiej osoby. Te wszystkie przesłanki analizował Sąd Rejonowy i przekonywująco wywiódł, że zasądzone na rzecz powodów kwoty zadośćuczynienia są ,,odpowiednie”

Bezzasadny jest podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 217§1 kpc w zw z art. 240§1 kpc, poprzez pominięcie zgłoszonego w odpowiedzi na pozew przez pozwaną dowodu z opinii biegłego psychologa na okoliczność ustalenia jakie w rzeczywistości były relacje pomiędzy poszkodowaną a powodami, w jaki sposób powodowie przeżywali okres żałoby, oraz czy śmierć J. S. wywarła wpływ na obecne życie powodów, skoro na rozprawie poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku pełnomocnik strony pozwanej nie wnosił o uzupełnienie postepowania dowodowego / k.104/2/ i nie zgłoszono zastrzeżenia co do czynności Sądu w trybie art. 162 kpc

Z tych motywów, apelacja nie mogła odnieść zamierzonego skutku i podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1

w zw z art. 108§1 kpc.

SSO Adam Simoni SSO Iwona Szczypiór SSO Magdalena Kocój