Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Krzywonos

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Misiuda

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2019 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku Z. W.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek odwołania Z. W.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

z dnia 28/06/2017 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. z dnia 28/06/2017 r , znak: (...) w ten sposób, że nakazuje organowi emerytalno –rentowemu wypłatę Z. W. emerytury w wysokości ustalonej decyzją z dnia 27 lutego 2017r znak : (...).

Sygn. akt IV U 390/19

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 września 2019r.

Decyzją z dnia 28 czerwca 2017r., znak (...) Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na podstawie art. 15c w zw. z art. 32 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin ( Dz. U. 2016r. poz. 708 ze zm. ) oraz otrzymanej z IPN informacji Nr 402229/2017 z 26 maja 2017r. ponownie ustalił wysokość emerytury dla Z. W. od dnia 1 października 2017r. na kwotę 1 572,53 zł brutto. Organ rentowy wskazał, iż emerytura wynosi 39,46% podstawy wymiaru w kwocie 3 985,13 zł.

W odwołaniu Z. W. zaskarżonej decyzji zarzuciła:

1. Naruszenie art. 365 § 1 k.p.c. i art. 366 k.p.c., gdyż w przedmiotowej sprawie zapadł prawomocny wyrok, który ma powagę rzeczy osądzonej;

2. Naruszenie art. 2 Konstytucji RP, polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującego świadczenia emerytalnego, co narusza zasadę ochrony praw nabytych i zasadę sprawiedliwości społecznej, a także nie działania prawa wstecz, wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego;

3. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującego świadczenia emerytalnego, co stanowi nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenie przysługującego jej prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego;

4. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 30 oraz art. 47 Konstytucji RP w zw. z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności polegające na naruszeniu godności odwołującej się, prawa do ochrony czci, dobrego imienia, prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia rodzinnego poprzez przyjęcie, że jej służba w okresie przed 31 lipca 1990 r. stanowiła służbę dla totalitarnego państwa, a tym samym arbitralne przypisanie jej - w akcie prawnym rangi ustawy - winy za działania związane z naruszeniami praw człowieka, których dopuszczali się niektórzy przedstawiciele władzy publicznej PRL, a do których w żaden sposób nie należała;

5. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 32 ust. 1 w zw. z art.64 ust. 1 i 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 1 Protokołu nr (...) do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 14 w/w Konwencji, polegające na nieuzasadnionym, dyskryminującym zróżnicowaniu jej uprawnień o charakterze majątkowym wynikających ze służby po roku 1990 i obniżeniu świadczeń materialnych należnych z tytułu tej służby w stosunku do osób, które nie pełniły służby w okresie PRL, w sposób naruszający zasadę równości wobec prawa;

6. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art.45 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 6 ust. 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na zastosowaniu represji bez wykazania winy indywidualnej, zastąpienie w tym zakresie władzy sądowniczej władzą ustawodawczą i odwrócenie w ten sposób zasady domniemania niewinności przez uznanie wszystkich funkcjonariuszy będących w służbie przed 31 lipca 1990 r. za winnych działań zasługujących na penalizację;

7. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 64 ust. l i 2 w zw. z art. 67 ust. l w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w zw. z art. 1 Protokołu nr (...) do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na arbitralnym naruszaniu jej osobistych praw majątkowych i prawa do poszanowania mienia, które podlegają równej dla wszystkich ochronie, a w stosunku do odwołującej się stanowi to przejaw nieuzasadnionej represji ekonomicznej.

Powołując się na powyższe wnosiła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości, tj. 2 544,90 zł brutto.

Podała, iż wyrokami Sądu Okręgowego XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w W. z 19.10.2012r. sygn. akt XIII U 2579/10 i Sądu Apelacyjnego III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia 05.02.2014r. sygn. akt III AUa 72/13 okresy jej służby od 01.11.1970r. do 23.07.1975r. i od 01.04.1986r. do 01.02.1990r. zostały zaliczone według współczynnika 2,6% podstawy wymiaru za każdy rok służby.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od odwołującej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazał, że zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o przepisy powołane w jej treści oraz na podstawie informacji otrzymanej z Instytutu Pamięci Narodowej o przebiegu służby Z. W. na rzecz totalitarnego państwa. Odnosząc się do zarzutów naruszenia określonych przepisów Konstytucji organ rentowy wskazał, że nie jest właściwy do rozstrzygania w tym przedmiocie. Zasadą jest, że ustawa (jej przepisy) do czasu stwierdzenia niekonstytucyjności, korzysta z domniemania konstytucyjności. Jako bezpodstawny uznał organ rentowy zarzut naruszenia art. 365 § 1 k.p.c. i art. 366 k.p.c., gdyż ponowne ustalenie świadczeń odwołującej się toczy się obecnie na podstawie odrębnych przepisów prawnych w stosunku do uprzednich postępowań.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie ustalił następujący stan faktyczny:

Z. W. urodziła się (...) W 1970r. ukończyła filologię klasyczną na Uniwersytecie J. w K..

W okresie od 01.11.1970r. do 15.07.1975r. pełniła służbę w Komendzie Wojewódzkiej MO w K. na stanowiskach: oficer techniki operacyjnej, referent techniki operacyjnej. Następnie od 16.07.1975r. do 23.07.1975r. pozostawała w dyspozycji Komendanta Komendy Wojewódzkiej MO w T.. Zajmowała się problematyką przestępczości nieletnich i przeciwko rodzinie. Od 1 kwietnia 1986r. do 15 sierpnia 1987r. pełniła służbę w Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w T. w Wydziale P. W. jako inspektor, a następnie starszy inspektor. Organizowała wówczas szkolenia z zakresu przestępczości gospodarczej i nieletnich. Od 16 sierpnia do 30 listopada 1987r. pozostawała w dyspozycji Szefa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w R., zaś od 1 grudnia 1987r. do 1 lutego 1990r. była inspektorem w Wydziale Paszportów SB w Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w R.. Początkowo do jej obowiązków należała obsługa biur podróży na wyjazdy zorganizowane, a następnie została przeniesiona do komórki wyjazdów służbowych. Wielokrotnie pomagała wówczas w uzyskaniu paszportów przez osoby, którym nie chciano ich wydać, jak też przyspieszała wydanie dokumentów. Pomagała również w pisaniu podań o paszport i właściwym ich uzasadnianiu.

W okresie pełnienia służby udostępniała radiowóz do rozwożenia członków Związku Zawodowego (...) przy Zakładach (...) w T., przewożenia ulotek opozycyjnych (np. poradników, jak zachować się w przypadku zatrzymania), dostarczała im lekarstwa. Była członkiem Związku Zawodowego (...) od 1988r. Pozostawała w bliskich kontaktach ze S. M. i T. B., którzy byli członkami Związku Zawodowego (...) w Zakładach (...) w T.. Opiekowała się dzieckiem T. B., kiedy ten przebywał na spotkaniach związku.

T. B. był członkiem Związku Zawodowego (...) w Zakładach (...) w T. M. od 17 stycznia 1981r. do 25 marca 2002r., a S. M. od 17 stycznia 1981r. do 31 października 1993r.

Utrzymywała również kontakt z B. R., który pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego (...) Funkcjonariuszy MO przy Rejonowym Urzędzie Spraw Wewnętrznych, który to związek został uznany przez (...).

Decyzją Komendy Wojewódzkiej Policji w R. z dnia 22 lipca 1991r. ustalono Z. W. prawo do emerytury milicyjnej. Do wysługi emerytalnej zaliczono służbę w MO w wymiarze 20 lat 8 miesięcy i 16 dni. Emerytura wyniosła 58% podstawy wymiaru, tj. 1 796 540 zł.

Decyzją z dnia 5 grudnia 2009r. nr (...) Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji stosując przepis art. 15b w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz uwzględniając informację IPN o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa, obniżył wysokość wypłacanej wnioskodawczyni emerytury policyjnej stosując do okresu służby wskaźnik 0,7%, do kwoty 1 680,77 zł. Decyzją z dnia 17 grudnia 2009r. organ rentowy dokonał zmiany wysokości emerytury policyjnej, określając ją od 1 stycznia 2010r. na kwotę 1 403,50 zł. W związku z uzyskaniem z IPN nowych informacji o przebiegu służby Nr (...) z dnia 25 maja 2011r. organ rentowy decyzją z dnia 15 czerwca 2011r. dokonał ponownej zmiany wysokości świadczenia.

Na skutek odwołania Z. W. od w/w decyzji sprawę rozpoznawał Sąd Okręgowy w Warszawie pod sygn. akt XIII U 2579/10, który wyrokiem z dnia 19 października 2012r. zmienił zaskarżone decyzje uznając, iż okresy służby wnioskodawczyni od 01.11.1970r. do 23.07.1975r. i od 01.04.1986r. do 01.02.1990r. zalicza się do wysługi emerytalnej według współczynnika 2,6% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok służby. W przekonaniu Sądu odwołująca w dostateczny sposób wykazała, iż przed 1990r. bez wiedzy przełożonych, podjęła współpracę i czynnie wspierała osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego, a tym samym zachodzą przesłanki z art. 15b ust. 3 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. Dlatego też zasadnym była zmiana zaskarżonych decyzji.

Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 5 lutego 2014r. sygn.. akt III AUa 72/13 oddalił apelację organu rentowego. W uzasadnieniu podał, iż w odniesieniu do okresów służby Z. W. od 01.11.1970r. do 15.07.1975r. oraz od 01.12.1987r. do 01.02.1990r. zastosowanie znajduje art. 15b ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej. Pozostałe okresy służby od 16 do 23.07.1975r. oraz od 01.04.1986r. do 30.11.1987r. zdaniem Sądu Apelacyjnego nie były okresami służby w organach bezpieczeństwa.

Decyzją z dnia 27 lutego 2017r. organ emerytalno-rentowy dokonał waloryzacji emerytury policyjnej odwołującej się. Emerytura po waloryzacji wyniosła 2 544,90 zł.

Instytut Pamięci Narodowej na podstawie posiadanych akt osobowych wnioskodawczyni sporządził dla organu rentowego w dniu 26 maja 2017r. informację Nr 402229/2017 o przebiegu służby Z. W. wskazując, że w okresach od 1 listopada 1970r. do 15 lipca 1975r. oraz od 1 kwietnia 1986r. do 31 lipca 1990r. pełniła ona służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Po uzyskaniu informacji o przebiegu służby Dyrektor Zakładu Emerytalno - Rentowego MSWiA wydał decyzję będącą przedmiotem zaskarżenia w niniejszym postępowaniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 19 października 2012r. sygn. akt XIII U 2579/10 wraz z uzasadnieniem, wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2014r. sygn. akt III AUa 72/13 wraz z uzasadnieniem, dopuszczanych w sprawie XIII U 2579/10 dowodów z zeznań świadków S. M. (k. 166-167), T. B. (k. 167) i B. R. (k. 180-181), akt osobowych wnioskodawczyni nadesłanych przez IPN ( k. 190 akt XIII U 2579/10), załączników do pisma z 2 czerwca 2012r. (k. 249), akt organu rentowego oraz zeznań Z. W. k. 113.

Przedstawiony stan faktyczny w znacznej części wynikał z dokumentów osobowych, które nie były kwestionowane przez strony postępowania. Sąd oparł się również na zeznaniach świadków, które uznał za wiarygodne, logiczne i spójne. Również zeznania wnioskodawczyni zasługują na wiarę, bowiem korespondują z zeznaniami świadków i dostępną dokumentacją.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Na wstępie zauważyć należy, że stan faktyczny sprawy wynikający z przytoczonych dowodów nie był sporny między stronami. Wnioskodawczyni kwestionowała możliwość uznania, że jej służba w okresach od 01.11.1970r. do 15.07.1975r. oraz od 01.04.1986r. do 01.02.1990r. była wykonywana na rzecz państwa totalitarnego oraz podnosiła szereg zarzutów sprzeczności zastosowanych wobec niej przepisów ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. 2016r. poz. 708) z normami konstytucyjnymi oraz przepisami Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Zastosowane wobec wnioskodawczyni przepisy wprowadzono na mocy art. 1 ustawy nowelizującej z 16 grudnia 2016 r. i jest to już druga regulacja sprowadzającą się do obniżenia emerytur oraz rent osobom, które pełniły służbę w organach bezpieczeństwa PRL, które to pojęcie obecnie zastąpiono pojęciem ”służby na rzecz państwa totalitarnego”. Zgodnie z art. 15c powoływanej ustawy w przypadku osoby, która pełniła „służbę na rzecz totalitarnego państwa” i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1990 r., emerytura wynosi: 0% podstawy wymiaru - za każdy rok tej służby a przy tym, emerytury nie podwyższa się zgodnie z art. 15 ust. 2 i 3 ustawy nowelizowanej, jeżeli okoliczności uzasadniające podwyższenie wystąpiły w związku z pełnieniem służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b. Jednocześnie ustawodawca wprowadził ograniczenie, zgodnie z którym wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 15c ust. l i 2 nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajduje art. 15c ust. 5 w/w ustawy, zgodnie z którym przepisów ust. 1-3 nie stosuje się, jeżeli osoba, o której mowa w tych przepisach, udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjęła współpracę i czynnie wspierała osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie XIII U 2579/10, jak w też w niniejszej sprawie, wykazało, że Z. W. przed 1990r., bez wiedzy przełożonych, podjęła współpracę i czynnie wspierała osoby, a także organizację działającą na rzecz niepodległości Państwa Polskiego. Ustalenia w tym zakresie tutejszy Sąd w całości podziela. Odwołująca się pomagała członkom Związku Zawodowego (...) w Zakładach (...) w T. T. B. i S. M. udostępniając im radiowóz służbowy, którym przewozili paczki z literaturą opozycyjną, czy też w późnych porach wracali nim do domu. Pomagała również opiekując się dzieckiem T. B., kiedy on był na spotkaniu związku i nie miał z kim zostawić dziecka. Wnioskodawczyni dostarczała lekarstwa członkom związku, bowiem miała do nich dostęp. W późniejszych latach pracując w Wydziale Paszportów pomagała w uzyskaniu dokumentów osobom, którym nie chciano ich wydać. Przyspieszała wydanie dokumentów. Jej pomoc polegała też na dyktowaniu podań o wydanie paszportu i właściwym ich uzasadnianiu.

Tym samym w stosunku do odwołującej się zachodzą przesłanki wyłączające stosowanie przepisu art. 15c ust. 1 w/w ustawy ustalające podstawę wymiaru emerytury na 0% za lata służby przed 1990r.

Dodatkowo należy zauważyć, iż ustawa zmieniająca z 2016r. wprowadza zasadę jednakowej odpowiedzialności wszystkich funkcjonariuszy, co pozostaje w rażącej sprzeczności z podstawami funkcjonowania demokratycznego państwa prawa. Negatywna ocena skutków działalności służby bezpieczeństwa nie powinna wpływać na stwierdzenie słuszności lub niesłuszności praw nabytych przez poszczególnych funkcjonariuszy indywidualnie. W ocenie Sądu wydanie decyzji obniżającej emeryturę Z. W. bez uwzględnienia indywidualnego charakteru jej pracy stanowi w rzeczywistości sankcję karną i dyskryminację w porównaniu do ubezpieczonych pozostających w zatrudnieniu przed 1990r.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w stosunku do odwołującej się Z. W. zgodnie z art. 15c ust. 5 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin nie mają zastosowania normy z art. 15 c ust. 1 i 2 powołanej ustawy.

Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. z dnia 28 czerwca 2017r. nakazując organowi emerytalno-rentowemu wypłatę Z. W. emerytury w wysokości ustalonej decyzją waloryzacyjną z 27 lutego 2017r.