Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

III Ka 773/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 16 września 2024 r. w sprawie o sygn. akt X K 1025/22 przeciwko R. T. (d. S.) oskarżonemu o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

R. T.

Uprzednia karalność

Informacja z K.

k. 263-265

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dotychczasowa karalność oskarżonego

Informacja z K.

Dowód w postaci informacji z K. w odniesieniu do oskarżonego R. T. nie budzi wątpliwości, ani w zakresie formy, ani treści. Została ona sporządzona przez uprawniony do tego podmiot w formie przewidzianej dla tej czynności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała jej autentyczności i rzetelności.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut oskarżyciela publicznego

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na niesłusznym uznaniu, że dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności nie są wystarczające do uznania za udowodniony faktu popełnienia przez oskarżonego R. T. zarzuconego mu przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, podczas gdy prawidłowa ocena tych dowodów i okoliczności ocenionych we wzajemnym ze sobą powiązaniu, prowadzi do wniosku przeciwnego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy nie podzielił postawionego przez Skarżącego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych podniesionego w apelacji oskarżyciela publicznego. Na wstępie zauważyć należy, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez Sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami Sądu meriti wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz musi zmierzać do wykazania, jakich konkretnych uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd orzekający w ocenie zebranego materiału dowodowego. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom Sądu odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego nie na innych dowodach od tych, na których oparł się Sąd pierwszej instancji, nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez Sąd Rejonowy błędu w ustaleniach faktycznych. Aby środek odwoławczy nie miał wyłącznie polemicznego charakteru, nie może ograniczać się jedynie do negacji stanowiska sądu, zwłaszcza w zakresie oceny materiału dowodowego. Obowiązkiem skarżącego jest wykazanie jakich konkretnych uchybień dopuścił się sąd meriti w zakresie zasad wiedzy, logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy. Za oczywiście niewystarczające należy uznać samo przeciwstawienie dowodom, na których oparł się sąd orzekający, występujących w sprawie dowodów przeciwnych, jeśli przy tym nie zostanie wykazane, że to właśnie owe dowody przeciwne, ocenione w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego, winny uzyskać walor wiarygodności, zaś dowody stanowiące podstawę ustaleń sądu, w świetle tych samych zasad, są tego waloru pozbawione. Zasadnie o błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić wówczas, gdy ustalenia te w ogóle podstawy tej są pozbawione lub też zostały poczynione w oparciu o wadliwie, tj. sprzecznie z zasadą wyrażoną w dyspozycji art. 7 kpk, oceniony materiał dowodowy (wyrok SA w Warszawie z dnia 1 lipca 2014 r., II AKa 10/14). Istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie może bowiem opierać się na forsowaniu własnego poglądu strony na kwestię przedmiotu procesu. Stawiając tego rodzaju zarzut należy wskazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów Sąd pierwszej instancji. W realiach niniejszej sprawy wszystkie podnoszone przez Skarżącego okoliczności były przedmiotem rozważań Sądu I instancji, czego wyrazem jest treść pisemnego uzasadnienia wyroku. Sąd odwoławczy podziela dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów, uprawnione jest zatem zaniechanie szczegółowego odnoszenia się do zarzutów podniesionych przez Skarżącego w tej mierze, gdyż byłoby to zbędnym powtarzaniem argumentacji tego Sądu. Skarżący opiera argumentację głównie na zakwestionowaniu dokonanej przez Sąd I instancji ocenie wyjaśnień oskarżonego, wskazuje na niekonsekwencje w wypowiedziach R. T.. Skarżący zdaje się zapominać, że ułomności dowodów obciążających nie można stawiać na równi z ułomnościami dowodów odciążających. Ze względu na to, że warunkiem sine qua non skazania oskarżonego, czego oczekuje, jest udowodnienie popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu ( argumentum ex art. 5 kpk). Jednak sprzeczności w sferze dowodów odciążających nigdy nie są „równoważne” ze sprzecznościami w zakresie dowodów obciążających. Jeżeli te ostatnie są "wewnętrznie sprzeczne" to zasadnicze i samoistne znaczenie ma to, czy in concreto zakres i charakter tych sprzeczności nie wyłącza w ogóle możliwości uznania tych dowodów za podstawę skazania (wyrok SN z dnia 28 września 1995 r., III KRN 88/95). Według zasad obowiązującej procedury karnej to nie oskarżony musi udowodnić swoją niewinność, lecz oskarżyciel winien udowodnić winę oskarżonego (winę w znaczeniu procesowym rozumianą jako wykazanie sprawstwa zarzucanego czynu, jego bezprawności, karygodności i zawinienia oskarżonego). Przy czym udowodnić, to znaczy wykazać w sposób nie budzący wątpliwości wiarygodnymi dowodami - bezpośrednimi lub pośrednimi. Te ostatnie w postaci tzw. poszlak mogą być uznane za pełnowartościowy dowód winy oskarżonego jedynie wtedy, gdy ich zespół pozwala na ustalenie jednej logicznej wersji zdarzenia, wykluczającej możliwość jakiejkolwiek innej wersji (wyrok SA w Łodzi z dnia 25 maja 1995 r., II AKr 120/95). Zagwarantowane konstytucyjnie (art. 42 ust. 3 Konstytucji RP), przysługujące oskarżonemu domniemanie niewinności, nie wymaga dowodzenia; obalenie zaś tego domniemania wymaga dowodów. Domniemanie niewinności oskarżonego, uwzględniając dyspozycje art. 5 kpk, znajduje przełożenie na rozdział procesowych obowiązków dowodzenia i działanie zasad rozkładu ciężaru dowodu w procesie karnym (wyrok SA w Krakowie z dnia 29 grudnia 2006 r., II AKa 234/06). To powoduje, że nie można traktować na równi niedostatków dowodu obciążającego oskarżonego z niedostatkami jego wyjaśnień zwłaszcza, gdy oskarżony nie przyznaje się do winy. Dlatego też, dopóki dowody obciążające nie będą pozwalały na pewne ustalenie winy oskarżonego, eliminując wszelkie wątpliwości w tym zakresie, dopóty nawet najmniej przekonujące jego wyjaśnienia muszą być uznane za wiarygodne, gdyż to obowiązkiem oskarżyciela jest dowiedzenie winy, a oskarżony nie musi dowodzić swojej niewinności (wyrok SA w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2015 r., II AKa 57/15). Dla wydania wyroku skazującego, wbrew oczekiwaniom Skarżącego, nie wystarczy „uzasadnione podejrzenie” popełnienia przestępstwa, ale całkowita pewność, przy braku jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie (wyrok SA w Katowicach z dnia 9 października 2014 r., II AKa 309/14). Warunkiem odpowiedzialności karnej jest bowiem przełamanie domniemania niewinności, a więc taki stan rzeczy, gdy z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że sprawca dopuścił się zarzucanego mu czynu, wyczerpującego znamiona konkretnego przestępstwa. W przeciwnym wypadku sądy zobowiązane są do respektowania zasady domniemania niewinności, a co więcej do rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego (postanowienie SN z dnia 24 września 2014 r., IV KK 232/14). Obowiązek dowodzenia nigdy nie spoczywa na oskarżonym. W jego procesowym interesie leży natomiast wskazanie na nietrafność lansowanej w akcie oskarżenia tezy, że jest winny zarzuconego mu czynu (to ciężar dowodu w sensie prakseologicznym). W procesie karnym, w którym obowiązuje domniemanie niewinności oskarżonego, to na oskarżycielu spoczywa formalny ciężar dowodu (obowiązek dowodzenia podnoszonych twierdzeń dowodowych). Ponosi on także konsekwencje niewykazania trafności tez oskarżenia (ciężar dowodu w znaczeniu materialnym). Winien zatem wykazać okoliczności (w formie udowodnienia albo uprawdopodobnienia), których zaistnienie potwierdza tezy wniesionego i popieranego aktu oskarżenia (wyrok SA. w S. z dnia 15 stycznia 2015 r., II AKa 219/14). Podobnie rozłożony jest ciężar wykazania trafności zarzutów apelacji. Dla wzruszenia poprawności ocen i wniosków zawartych w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego nie jest wystarczające przedstawienie własnej oceny materiału dowodowego i wskazanie na możliwość wyciągnięcia z niej odmiennych wniosków, argumentowanych w apelacji. Kontrola instancyjna oceny dowodów nie obejmuje bowiem sfery przekonania sędziowskiego, jaka wiąże się z bezpośredniością przesłuchania osobowych źródeł dowodowych, sprowadza się natomiast do sprawdzenia, czy ocena ta nie wykazuje błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) lub logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania) albo czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. Twierdzenia Skarżącego, kwestionującego prawidłowość dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych na podstawie poddanych ocenie dowodów, nie są wystarczająco przekonujące, by podważyć wyciągnięte przez Sąd Rejonowy wnioski. Wskazywane w apelacji fakty dowodowe nie są dostateczne dla ustalenia faktu głównego (sprawstwa zarzucanego oskarżonemu czynu), nie wyłączają bowiem wszelkich rozsądnych wątpliwości, które dostrzegł Sąd I instancji uwzględniając przy ocenie całokształtu materiału dowodowego okoliczności przywoływane przez oskarżonego. Jego wyjaśnienia uprawdopodabniały bowiem możliwą, chociaż inną od zarzucanej oskarżonemu, wersję wydarzeń, dającą się wyprowadzić z przeprowadzonych w postępowaniu sądowym dowodów w ich wzajemnym powiązaniu. Brak możliwości jednoznacznego ustalenia, w oparciu o dostępne i ujawnione dowody, stanu faktycznego powoduje wystąpienie stanu „niedających się usunąć wątpliwości”, do których nie tylko może, ale musi mieć zastosowanie reguła określona w art. 5 § 2 kpk. Skarżący nie zaakceptował stanowiska Sądu Rejonowego, a w podniesionej w uzasadnieniu apelacji motywacji nie uwzględnia działania zasad rozkładu ciężaru dowodu w procesie karnym, zgodnie z którymi wydanie wyroku uniewinniającego jest konieczne nie tylko wówczas, gdy wykazano niewinność oskarżonego, lecz również wtedy, gdy nie udowodniono, że jest winny popełnienia zarzuconego mu czynu z art. 286 § 1 kk. W tym ostatnim przypadku wystarczy bowiem, że twierdzenia oskarżonego, negującego tezy aktu oskarżenia, zostaną uprawdopodobnione. Co więcej, wyrok uniewinniający musi zapaść również i w takiej sytuacji, gdy wskazywana przez oskarżonego teza wprawdzie nie jest dostatecznie uprawdopodobniona, ale też nie zdołano udowodnić sprawstwa zrzucanego czynu oskarżonemu (postanowienie SN z dnia 18 grudnia 2008 r., V KK 267/08). Sąd przystępując do rozpoznania sprawy ma bowiem zakładać, że oskarżony winien zostać uniewinniony, jeżeli przedstawione w przewodzie sądowym dowody nie pozwolą powziąć przekonania, że wina została udowodniona w sposób wyłączający wszelkie wątpliwości (wyrok SA w Katowicach z dnia 28 grudnia 2011 r., II AKa 382/11). Sformułowana w art. 2 § 2 kpk zasada prawdy materialnej wprowadza wymóg opierania wszelkich rozstrzygnięć na zgodnych z prawdą ustaleniach faktycznych, rozumianych jako ustalenia udowodnione, gdy w świetle dowodów przeprowadzonych fakt przeciwny dowodzonemu jest niemożliwy lub wysoce nieprawdopodobny (wyrok SN z dnia 28 marca 2008 r., III KK 484/07). Tak rozumiany obowiązek udowodnienia odnosić jednak należy do ustaleń niekorzystnych dla oskarżonego, który korzysta z domniemania niewinności (art. 5 § 1 kpk). Zatem słusznie Sąd Rejonowy wydał wyrok uniewinniający, gdyż nie zdołano udowodnić oskarżonemu sprawstwa zarzucanego mu czynu, a wniesiona apelacja nie podważyła trafności tego rozstrzygnięcia. Wszak obowiązujące w procesie karnym domniemanie niewinności ma obalić oskarżyciel udowadniając winę oskarżonego (wyrok SA w Katowicach z dnia 8 marca 2007 r., II AKa 33/07). Wprawdzie wyrażona w art. 5 § 2 kpk reguła in dubio pro reo nie nakłada na Sąd obowiązku przyjęcia wersji najkorzystniejszej dla oskarżonego, lecz formułuje zakaz czynienia niekorzystnych ustaleń w oparciu o niekorzystnie domniemania, gdy stan dowodów nie pozwala na ustalenie faktów (postanowienie SN z dnia 19 października 2006 r. II KK 80/06). Tymczasem Skarżący z faktu osobistego założenia rachunku przez oskarżonego i wpłacenia na ten rachunek (wskazany numer konta w ogłoszeniu internetowym) pieniędzy przez pokrzywdzonego, wywodzi błędność stanowiska Sądu Rejonowego wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Podkreślenia jednak wymaga fakt, iż wykluczona jest możliwość popełnienia przestępstwa oszustwa z zamiarem ewentualnym. Skarżący w apelacji wywodzi natomiast, że „R. T. z pewnością przewidywałby i godził się na to, że udostępniony przez niego rachunek bankowy może zostać użyty do celów przestępczych, a jego zachowanie może stanowić ułatwienie popełnienia przestępstw przeciwko mieniu”. W tym zakresie Sąd Odwoławczy podziela stanowisko Sądu Rejonowego, a tezy stawiane przez oskarżyciela publicznego w uzasadnieniu apelacji uznaje za nieuprawnione. Sprawca czynu stypizowanego jako przestępstwo z art. 286 § 1 kk musi obejmować swoją świadomością tzw. środek intelektualny wiodący do celu, czyli sposób zachowania, jakim jest wprowadzanie w błąd, wyzyskanie błędu lub wyzyskanie czyjejś niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, jak również musi mieć świadomość, że co najmniej musi uzyskać z tego zachowania korzyść majątkową oraz świadomość więzi przyczynowej pomiędzy zachowaniem a niekorzystnym rozporządzeniem mieniem (wyrok SA w Gdańsku z dnia 27 maja 2021 r., II AKa 433/19). Aby przypisać odpowiedzialność za przestępstwo określone w art. 286 § 1 kk należy bowiem wykazać, że sprawca działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, a zatem obejmował swoją świadomością i wolą, tak wprowadzenie w błąd innej osoby, jak i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Równocześnie oba te znamiona muszą występować w czasie podejmowania przez sprawcę działań wobec pokrzywdzonego (wyrok SA w Katowicach z dnia 28 marca 2019 r. II AKa 61/19). Chronologia zdarzeń w zestawieniu z przyznawanymi przez oskarżonego okolicznościami związanymi z przyczyną realizacji prośby wskazywanego P. (w szczególności jego bezdomność, ciągi w spożyciu alkoholu, brak środków do utrzymania się) oraz przywoływanymi faktami związanymi z utratą dokumentów i wyjazdem do pracy do Danii (powrót w 2021 r.), pozwalają zasadnie przyjąć, że w zakresie czynionych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy nie popełnił zarzucanego mu przez skarżącego błędu w ustaleniach faktycznych. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje wprawdzie na podjęcie czynności zmierzających do wytworzenia błędnego przekonania woli wywiązania się z umowy sprzedaży felg samochodowych (wystawionych do sprzedaży za pośrednictwem serwisu ogłoszeniowego www.olx.pl) u pokrzywdzonego M. K., jednak nie wykazano by czynił te zabiegi oskarżony, ani też by miał świadomość podejmowania takich działań. Zapewne czynności takie wykonane zostały przez inną osobę, gdyż brak jest podstaw do kwestionowania prawdziwości zeznań pokrzywdzonego, które znajdują także potwierdzenie w dokumentach utrwalających operację finansową dokonanego przelewu. Osoba, z którą M. K. się kontaktował w sprawie zakupu felg musiała też mieć możliwość dostępu do założonego na dane osobowe oskarżonego rachunku bankowego, przede wszystkim jednak także możliwości techniczne do wykonania operacji zamieszczenia ogłoszenia, ale także pobrania wpłaconych na rachunek oskarżonego pieniędzy. Pokrzywdzony mimo dokonanej wpłaty nie otrzymał zamówionego towaru. Przypisując sprawcy popełnienie czynu określonego w art. 286 § 1 kk należy wykazać, że oskarżony obejmował swoją świadomością i zamiarem kierunkowym nie tylko, że wprowadza w błąd inną osobę, ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion. Przestępstwo oszustwa z art. 286 § 1 kk polega właśnie na tym, że osoba pokrzywdzona wykazuje się niewiedzą, pozostaje w zaufaniu do sprawcy, wierzy w jego zapewnienia, nawet nie podejmując sprawdzeń dokonuje niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Wprawdzie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym informacje uzyskane z portalu (...) oraz od (...) S.A. z siedzibą w W., mógłby wskazywać na sprawstwo oskarżonego R. T. (wpływ środków finansowych od M. K. na założony przez niego rachunek, wysokość dokonanej wpłaty odpowiadająca kwocie z oferty sprzedaży felg), to jednak brak jest dowodów wykazujących np. bezpośredni kontakt (rozmowa telefoniczna, wymiana sms-ów) oskarżonego z pokrzywdzonym, jak również dokonanie wypłaty pieniędzy. Sąd I instancji przyjął, co kwestionuje skarżący, że oskarżony dał się wykorzystać jako klasyczny tzw. „słup”, nie mając świadomości, iż założony przez niego rachunek będzie wykorzystywany do oszustw. Oskarżony R. T. wyjaśniał, iż nie posiada konta na portalu (...), zaś najprawdopodobniej w październiku 2018 r. nie przebywał na terenie Polski, miał bowiem jesienią wyjechać do Danii. Oskarżony wyjaśnił, że zgodził się na prośbę nieznanego mu mężczyzny o imieniu P., na założenie w zamian za 100 zł rachunku bankowego i udostępnienie do niego danych. Poza tym w zamian za jedzenie i tani alkohol, zgodził się na zarejestrowanie na swoje dane kilku kart telefonicznych. Mężczyzna o imieniu P. miał potrzebować konta bankowego do dokonania zakupów na raty. Prawdziwości tych okoliczności w toku przeprowadzonego postępowania nie wykluczono, a tylko to uprawniałoby do uwzględnienia zarzutu skarżącego i jego postulatów wskazanych w apelacji. Nie są bowiem uprawnione, opierające się na wyprowadzaniu wniosków z niedopuszczalnych w procesie karnym domniemań, twierdzenia skarżącego, że samo już udostępnienie swoich danych wrażliwych nieznanej potrzebującej szybkiego dostępu do rachunku bankowego dla dokonania zakupu na raty, osobie, motywowana potrzebami finansowymi akceptacja przez oskarżonego nietypowej propozycji, że „w takich okolicznościach R. T. z pewnością przewidywałby i godził się na to, że udostępniony przez niego rachunek bankowy może zostać użyty do celów przestępczych, a jego zachowanie może stanowić ułatwienie popełnienia przestępstw przeciwko mieniu”. Tymczasem elementy przedmiotowe oszustwa muszą mieścić się w świadomości sprawcy i muszą być objęte jego wolą. Nie można zatem uznać za wypełnienie znamion strony podmiotowej oszustwa sytuacji, w której chociażby jeden z jej elementów nie był objęty świadomością oskarżonego. Brak jest również realizacji znamion strony podmiotowej w przypadku, gdy oskarżony chociażby jednego z tych elementów nie obejmuje chęcią, lecz tylko na niego się godzi. Taką zaś sytuację zdaje się dopuszczać Skarżący, zważywszy na zacytowane powyżej twierdzenia z uzasadnienia apelacji. Również dla prawidłowego przypisania odpowiedzialności za pomocnictwo konieczne jest wskazanie konkretnego przestępstwa, którego popełnienie pomocnik ma ułatwić. Pomocnik musi bowiem obejmować świadomością, że podejmując określone czynności czyni to w odniesieniu do skonkretyzowanego w odpowiednim przepisie czynu zabronionego, nadto winien chcieć, by inna osoba dokonała takiego konkretnego przestępstwa albo przewidując taką możliwość na to się godziły, jednak zamiar taki nie może być dorozumiany, musi być pewny, udowodniony. Stąd wbrew twierdzeniom skarżącego, nie wystarczy udowodnić, że od strony przedmiotowej działanie oskarżonego obiektywnie ułatwiło sprawcy dokonanie przestępstwa. Mając na względzie powyżej wskazane względy podniesiony w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie zasługiwał na uwzględnienie.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rzeszowie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności podniesionego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku nie mógł zostać uwzględniony. Ponieważ zaskarżony wyrok opierał się na całokształcie prawidłowo przeprowadzonych dowodów, poddanych właściwej i mieszczącej się w granicach swobodnej oceny dowodów analizie i wartościowaniu oraz na podstawie tych kompletnych dowodów Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, brak jest jakichkolwiek względów, które miałyby przemawiać za wnioskiem o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania, o co, w tych okolicznościach niezasadnie postulował Skarżący. Przekonanie sądu o winie oskarżonego winno zostać ukształtowane w oparciu o wszystkie przeprowadzone w sprawie dowody, mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia. Oznacza to, że przy wyrokowaniu sąd nie powinien tracić z pola widzenia żadnego dowodu, który dotyczy istotnych w sprawie okoliczności. Zasada ta ma jednak podwójne działanie i winna być także uwzględniana w przypadku wnoszącego środek odwoławczy oskarżyciela publicznego. Nie może bowiem być skuteczną taka apelacja, która usiłuje obalić zaskarżone orzeczenie opierając się na fragmentarycznie i wybiórczo dokonanej analizie dowodów, nie tylko przy braku wykluczenia prawdziwości, ale i z pominięciem, okoliczności wskazywanych w wyjaśnieniach oskarżonego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 16 września 2024 r. (sygn. akt X K 1025/22), którym R. T. został uniewinniony od popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk. Czyn ten miał, według zarzutu aktu oskarżenia, polegać na tym, że oskarżony w dniu 11 października 2018 r. w bliżej nieokreślonym miejscu, ze skutkiem w R., woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wprowadzenie w błąd, w ten sposób, że wystawił do sprzedaży za pośrednictwem internetowego serwisu ogłoszeniowego www.(...) felgi samochodowe marki (...) i pomimo zakupienia przedmiotu przez M. K., który wpłacił na podany przez niego rachunek nr (...) prowadzony przez (...) S.A. żądaną kwotę 1.400 zł, nie wydał zakupionego towaru, czym działał na szkodę M. K., przy czym zarzucanego czynu dopuścił się w ciągu 5 lat od odbycia kary, co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne wyrokiem Sądu Rejonowego w Kaliszu (sygn. akt II K 463/14) z dnia 4 listopada 2014 r., którą odbywał w okresie od 9 października 2012 r. do 4 lipca 2013 r., od 15 maja 2014 r. do 27 maja 2014 r. oraz od 25 kwietnia 2015 r. do 18 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy utrzymał także rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w przedmiocie kosztów, w tym:



zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. B. (2) kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1.859,76 zł w związku z udzieloną z urzędu oskarżonemu pomocą prawną,



obciążenie kosztami procesu Skarbu Państwa.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że nie było żadnych merytorycznych czy formalnych racji, które przemawiałyby za koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku w kierunku postulowanym przez Skarżącego uchylenia zaskarżonego wyroku w całości. Sąd Rejonowy wykorzystał w toku rozprawy istniejące możliwości weryfikacji tez aktu oskarżenia i twierdzeń obrony, w granicach niezbędnych dla ustalenia faktów istotnych dla wydanego rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy oparł orzeczenie na prawidłowo zgromadzonym materiale dowodowym w toku poprawnie przeprowadzonego postępowania sądowego. W tym zakresie podniesiony zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie był zasadny . Dokonana zaś ocena dowodów mieści się w granicach zakreślonych dyspozycją art. 7 kpk. Podkreślić też należy znaczenie, jakie miała bezpośredniość postępowania dowodowego na rozprawie. To właśnie Sąd I instancji miał z tymi dowodami bezpośredni kontakt w toku realizacji czynności dowodowych, oceniał złożone zeznania poszczególnych świadków, kierując się zarówno ich treścią, jak też własnymi spostrzeżeniami i wrażeniami wynikającymi z zachowania się osób przesłuchiwanych, ich reakcji mentalnych na zadawane pytania, postawy w toku realizowanej czynności przesłuchania i stosunku do tej czynności. Sąd Rejonowy w sposób przekonujący przedstawił powody, dla których dał wiarę oskarżonemu. Istotne dla rozstrzygnięcia w kwestii odpowiedzialności za zarzucany oskarżonemu czyn okoliczności ujawnione w toku postępowania przed Sądem Rejonowym zostały omówione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy podziela zajęte w tej mierze stanowisko. W wyczerpującym uzasadnieniu, Sąd meriti poddał wszechstronnej i logicznej analizie zebrane dowody, w sposób w pełni przekonujący oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, przedstawił, na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł swoje przekonanie odnośnie wiarygodności tych dowodów, które włączył do podstawy faktycznej wyroku. Pewnego wsparcia doznaje wnioskowanie Sądu Rejonowego w argumentacji przedstawionej w uzasadnieniu prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie z dnia 16 kwietnia 2024 r. (sygn. akt II K 251/23/S), którym oskarżony R. T. został uniewinniony od zarzutu popełnienia czynu z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk popełnionego według zarzutu oskarżenia także w dniu 11 października 2018 r. w podobnych okolicznościach, jak w postępowaniu w przedmiotowej sprawie. Kontrola instancyjna nie potwierdziła zasadności podniesionych w środku odwoławczym uchybień. Sąd I instancji dokonał ustaleń faktycznych opierając się na całokształcie materiału dowodowego, a wyciągając trafne wnioski poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, z których wyciągnął słuszne wnioski co do braku podstaw do przypisania oskarżonemu R. T. zarzucanego aktem oskarżenia czynu. Przy braku podstaw do uwzględnienia zarzutów apelacji brak jest merytorycznych podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku. Oparcie zaś orzeczenia na kompletnym materiale dowodowym, przy braku wystąpienia przyczyn z art. 439 kpk i art. 440 kpk sprawia, że nie ma podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku w całości. Sąd Odwoławczy mając na względzie powyższe okoliczności, na podstawie art. 437 kpk, art. 449 kpk i art. 456 kpk utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie Sądu Rejonowego.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

III

W postępowaniu odwoławczym oskarżony R. T. korzystał z pomocy prawnej udzielanej mu przez adw. K. B. (1) ustanowionej jako obrońca oskarżonego z urzędu. W myśl art. 29 ust. 1 ustawy prawo o adwokaturze koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa. Stąd też Sąd Odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. B. (1) kwotę 1.033,20 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu R. T. w postępowaniu odwoławczym. Wysokość zasądzonej kwoty wynika z dyspozycji § 17 ust. 2 pkt 4 oraz § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2024, poz. 763 ze zm.) i obejmuje opłatę minimalną za obronę przed sądem okręgowym jako sądem II instancji w wysokości 840 zł powiększoną o należny podatek VAT w wysokości 193,20 zł

Wobec nieuwzględnienia apelacji oskarżyciela publicznego od wyroku uniewinniającego oskarżonego R. T. od popełnienia zarzucanego mu czynu, stosownie do dyspozycji art. 636 § 1 kpk, Sąd Okręgowy kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SO Grażyna Artymiak

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 16 września 2024 r. (sygn. akt X K 1025/22) przeciwko R. T. (d. S.)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana