III Ka 403/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Rzeszowie z 2024-09-05
Sygn. akt III Ka 403/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 września 2024 r.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie III Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: SSO Grażyna Artymiak
Protokolant: st.sekr.sądowy Bogumiła Strzępek-Szura
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Łańcucie – A. P.
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 września 2024 r.
sprawy P. W. (W.) oskarżonego o czyn z art. 178a § 4 kk
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego
od wyroku Sądu Rejonowego w Łańcucie
z dnia 21 marca 2024 r., sygnatura akt II K 375/23
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę
przekazuje Sądowi Rejonowemu
w Ł. do ponownego rozpoznania.
SSO Grażyna Artymiak
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
III Ka 403/24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Łańcucie z dnia 21 marca 2024 r. w sprawie o sygn. akt II K 375/23 przeciwko P. W. o czyn z art. 178a § 1 kk |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||
☒ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
1. |
P. W. |
Uprzednia karalność |
Informacja z K. |
k.110-112 |
|
2. |
P. W. |
Wykonanie kar z poprzednich orzeczeń |
Akta spraw |
II K 349/14 II K 94/14 |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
Dotychczasowa karalność oskarżonego |
Informacja z K. |
Dowód w postaci informacji z K. w odniesieniu do oskarżonego P. W. nie budzi wątpliwości, ani w zakresie formy, ani treści. Została ona sporządzona przez uprawniony do tego podmiot w formie przewidzianej dla tej czynności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała jej autentyczności i rzetelności. |
Zakres wykonania kar |
Akta spraw Sądu Rejonowego w Krośnie i dla K. w K. |
Dowód z dokumentów nie budzi wątpliwości ani w zakresie formy, ani treści. Zamieszczone w aktach spraw sporządzone przez uprawnione podmioty w formie przewidzianej dla tej czynności. Żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności i rzetelności. |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||
Lp. |
Zarzut oskarżyciela publicznego |
||
obrazy przepisów prawa materialnego, tj. przepisu art. 37a § 1 kk polegającą na jego zastosowaniu przy orzekaniu przez Sąd kary grzywny wobec oskarżonego o czyn z art. 178a § 4 kk, podczas gdy z treści art. 37a § 2 kk jednoznacznie wynika, że przepisu § 1 nie stosuje się do sprawców określonych w art. 64 § 1 kk lub do sprawców, którzy popełniają przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, sprawców przestępstw o charakterze terrorystycznym i sprawców przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kk |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||
Sąd Rejonowy uznając oskarżonego za winnego popełnienia czynu z art. 178a § 4 kk przy zastosowaniu art. 37a § 1 kk orzekł wobec P. W. grzywnę w wysokości 400 stawek dziennych przy przyjęciu jednej stawki jako równoważnej kwocie 30 zł, dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym (art. 42 § 3 kk) z zliczeniem na jego poczet okresu zatrzymania prawa jazdy od dnia 19 października 2023 r. (art. 63 § 4 kk), świadczenie pieniężne w kwocie 10.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej (art. 43a § 3 kk) oraz zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa: na podstawie art. 627 kpk kwotę 40 zł tytułem wydatków oraz na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych kwotę 1.200 zł tytułem opłaty. Z obrazą wskazywanego w zarzucie apelacji przepisu wniosek prokuratora został skierowany na posiedzenie chociaż w art. 37a § 2 kk ustawodawca wskazał negatywne przesłanki stosowania art. 37a § 1 kk. Skierowanie błędnie sformułowanego wniosku o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania rozprawy w trybie art. 335 § 1 kpk, nie zwalniało jednak Sądu Rejonowego od obowiązku kontroli poprawności wniesionego wniosku. Ponieważ P. W. popełnił zarzucany mu czyn w dniu 19 października 2023 r. nie było możliwe wobec oskarżonego jako sprawcy czynu stypizowanego jako przestępstwo z art. 178a § 4 kk, zastosowanie art. 37a § 1 kk wobec stanowczego brzmienia art. 37a § 2 kk. Zgodnie bowiem z nowelizacją przepisów Kodeksu karnego dokonaną ustawą z dnia 7 lipca 2022 r. ( Dz. U. z 2022 r., poz. 2600, ze zm. Dz. U. z 2023 r., poz. 403), obowiązującą od dnia 1 października 2023 r., nastąpiła zmiana art. 37a § 2 kk, zgodnie z którym przepisu § 1 nie stosuje się do sprawców określonych w art. 64 § 1 kk lub do sprawców, którzy popełniają przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, sprawców przestępstw o charakterze terrorystycznym oraz sprawców przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kk. Ten przepis stanowi katalog negatywnych sytuacji, których wystąpienie pociąga za sobą niemożność orzeczenia kary innego rodzaju (grzywny bądź ograniczenia wolności) niż kara pozbawienia wolności, którą ustawowo zagrożone jest przestępstwo, którego popełnienie zarzucono oskarżonemu. Stąd też słuszność podniesionego w apelacji zarzutu. |
|||
Wniosek |
|||
o zmianę przedmiotowego orzeczenia Sądu poprzez orzeczenie wobec P. W. kary pozbawienia wolości na podstawie art. 178 a § 4 kk, np. w wymiarze 6 miesięcy |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||
Oskarżyciel publiczny dowodzi, że z uwagi na charakter i oczywistość wskazanego uchybienia, jak i na okoliczności sprawy nie ma potrzeby przeprowadzania ponownie postępowania, albowiem stan faktyczny nie budzi wątpliwości, a wynikające stąd oceny nie wymagają kwestionowania, jedynie błędem dotknięte jest orzeczenie o karze grzywny. Sąd Rejonowy przy orzekaniu kary wobec P. W., jako oskarżonego o czyn z art. 178a § 4 kk, winien orzec wobec niego, zdaniem Skarżącego, karę pozbawienia wolności bezwzględną lub karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na wskazany przez Sąd okres próby. Zastosowanie w przedmiotowej sprawie przy orzekaniu skazującym oskarżonego innego rodzaju kary, przy zastosowaniu art. 37a § 1 kk, skutkuje tym, że wyrok ten jest obarczony wadą związaną z obrazą wskazanego w zarzucie przepisu prawa materialnego. W ocenie skarżącego mając na uwadze stan faktyczny ustalony w sprawie, zasadnym byłoby orzeczenie wobec P. W. na podstawie art. 178a § 4 k.k kary pozbawienia wolności. Ponieważ zaskarżony wyrok został wydany na skutek uwzględnienia wniosku o poddanie się odpowiedzialności bez przeprowadzania rozprawy, wobec nieobecności oskarżonego w toku rozprawy apelacyjnej, brak było podstaw do uwzględnienia wniosków apelacji Prokuratora. Z przyczyn wskazanych w pkt 4 konieczne było wydanie orzeczenia o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
Wydanie wyroku w trybie konsensualnym w uwzględnieniu wniosku złożonego przez oskarżyciela publicznego w trybie art. 335 § 1 kk |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
Orzekając w trybie art. 335 § 1 kpk Sąd jest zobligowany do zbadania wniosku o poddanie się odpowiedzialności zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym. Kontrola ta powinna objąć, poza oceną okoliczności popełnienia zarzucanego oskarżonemu czynu, także kwestię zgodności zawartych we wniosku propozycji sankcji z przepisami obowiązującego prawa materialnego i procesowego. Przedmiotem oceny winna być w szczególności kwestia zgodności treści złożonego wniosku z obowiązującym prawem. Niezgodność wniosku z treścią tych norm i przez to, jego wadliwość skutkuje niemożnością jego uwzględnienia. Sąd orzekając w trybie konsensualnym przewidzianym w art. 335 § 1 kpk jest związany treścią uzgodnień pomiędzy oskarżonym i prokuratorem. Nie może wydać innego wyroku niż skazujący oraz orzec innej kary lub środków odmiennych od uzgodnionych przez strony. Natomiast, gdy sąd widzi potrzebę dokonania modyfikacji wniosku, to niezależnie od kierunku sugerowanych zmian, może wydać wyrok, który nie będzie respektował pierwotnej treści wniosku, tylko wtedy, gdy na takie zmiany uzyska zgodę stron porozumienia – prokuratora i oskarżonego. W przeciwnym wypadku, sprawa powinna być rozpoznawana na zasadach ogólnych. Zaakceptowanie wniosku, który zawiera propozycję wymierzenia sankcji z przywołaniem podstaw naruszających prawo materialne, jak kwalifikuje tą wadliwość Prokurator w apelacji, oznacza, że do wydania wyroku doszło pomimo braku spełnienia warunków określających dopuszczalność orzekania w tym trybie. Jednocześnie niedopełnienie obowiązku ich sprawdzenia i wydanie wyroku w zaproponowanej we wniosku postaci doprowadziło do obrazy prawa materialnego. Powyższe uchybienie należy do kategorii rażących naruszeń przepisów prawa, a poprzez obrazę prawa materialnego wywarło istotny wpływ na treść orzeczenia. Dlatego też zaskarżony wyrok nie mógł pozostać w obecnym kształcie, jednocześnie zważywszy na tryb procedowania – uwzględnienie wniosku złożonego w trybie art. 335 § 1 kpk – niemożliwe było wydanie orzeczenia reformatoryjnego. W pierwszej kolejności z uwagi na nieobecność oskarżonego na rozprawie odwoławczej i niemożność uzyskania porozumienia stron w zakresie ewentualnej modyfikacji co do wadliwie orzeczonych przy błędnym zastosowaniu art. 37a kk wobec oskarżonego sankcji. Z drugiej zaś strony dokonywanie w postępowaniu odwoławczym postulowanych w apelacji zmian było niemożliwe z uwagi na brak przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem I instancji, chociaż tryb konsensualny taką właśnie drogę orzekania przewiduje. Jednak tylko w ramach porozumienia stron możliwe jest przypisanie sprawstwa i orzeczenie kary bez przeprowadzania postępowania dowodowego. W takiej sytuacji procesowej w realiach niniejszej sprawy z uwagi na wystąpienie okoliczności, o jakich mowa w art. 437 § 2 kpk, możliwe było jedynie uchylenie zaskarżonego wyroku, wydanego z naruszeniem przepisów prawa materialnego. |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Zwięźle o powodach zmiany |
|
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Wydanie zaskarżonego orzeczenia w trybie art. 335 § 1 kpk poddania się oskarżonego odpowiedzialności, bez przeprowadzania postępowania dowodowego, z naruszeniem prawa materialnego, z braku zaś warunków do zmodyfikowania porozumienia obejmującego inne – zgodne z przepisami prawa materialnego warunki poddania się odpowiedzialności – nakazuje uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania. Ponieważ postępowania dowodowego w sprawie nie przeprowadzano, jeżeli zajdzie konieczność przeprowadzenia postępowania sądowego niezbędne będzie przeprowadzenie wszystkich dowodów zawnioskowanych w akcie oskarżenia i ewentualnie zgłoszonych w toku postępowania przez strony. Z tych też względów, na podstawie art. 437 § 2 kpk, art. 449 kpk i art. 456 kpk, orzeczono o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazano sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
Zaskarżone orzeczenie zawiera wadę trafnie wskazaną w apelacji. Obraza prawa materialnego powstała na skutek nieuprawnionego bezkrytycznego zaakceptowania warunków poddania się oskarżonego odpowiedzialności. W toku postępowania odwoławczego z uwagi na nieobecność oskarżonego nie było możliwe dokonanie korekty orzeczenia, wobec braku warunków do zmodyfikowania porozumienia co do wymiaru kary i stosowanych środków. Jeżeli będzie możliwe ponowne poddanie oskarżonego odpowiedzialności, przy zachowaniu rygorów postępowania sądowego i wydanie orzeczenia respektującego przepisy prawa materialnego, w toku postępowania sądowego jest to nadal możliwe. Jeżeli jednak nie będzie miał Sąd możliwości ani warunków poddania – zgodnie z wolą stron w ramach poczynionych wspólnie uzgodnień – oskarżonego odpowiedzialności, konieczne będzie stosownie do art. 343 § 7 kpk zwrócenie sprawy prokuratorowi (złożony wniosek, o którym mowa w art. 335 § 1 kpk). |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
P unkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
Wyrok Sądu odwoławczego nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w rozumieniu art. 626 § 1 kpk, stąd też nie zawiera rozstrzygnięcia o kosztach procesu. |
7. PODPIS |
SSO Grażyna Artymiak |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Oskarżyciel publiczny |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Rejonowego w Łańcucie z dnia 21 marca 2024 r. (sygn. akt II K 375/23) przeciwko P. W. |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☒ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Rzeszowie
Osoba, która wytworzyła informację: Grażyna Artymiak
Data wytworzenia informacji: