Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

III Ka 375/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 27 marca 2024 r. w sprawie o sygn. akt X K 601/22 przeciwko P. B. (2) oskarżonemu o czyn z art. 288 § 1 kk

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

P. B. (1)

Uprzednia karalność

Informacja z K.

k.261-262

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dotychczasowa karalność oskarżonego

Informacja z K.

Dowód w postaci informacji z K. w odniesieniu do oskarżonego P. B. (1) nie budzi wątpliwości, ani w zakresie formy, ani treści. Została ona sporządzona przez uprawniony do tego podmiot w formie przewidzianej dla tej czynności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała jej autentyczności i rzetelności.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1)

Ad 1)

2.

Ad 2.

obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 413 § 2 pkt 1 kpk, polegającą na przypisaniu w pkt I wyroku oskarżonemu P. B. (1) popełnienie czynu z art. 288 § 1 kk, ze wskazaniem, iż czynu tego dokonał ze szkodą w mieniu pokrzywdzonej B. K. w wysokości przekraczającej 800 (osiemset) złotych, to jest co najmniej 1/4 minimalnego wynagrodzenia na dzień orzekania, co stanowi niedokładne określenie przypisanemu oskarżonemu czynu, poprzez nieprecyzyjne wskazanie jakiej wysokości szkodę oskarżony wywołał w mieniu oskarżycielki posiłkowej B. K.;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z uwagi na fakt, iż wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie i doręczenie go wraz z pisemnym uzasadnieniem oskarżyciel publiczny ograniczył do części orzeczenia w zakresie „rozstrzygnięcia o karze” (k. 229), podniesiony powyżej zarzut obrazy przepisów postępowania związany z oceną przypisanego oskarżonemu czynu ze względu na nieprecyzyjne wskazanie, jakiej wysokości szkodę oskarżony wywołał w mieniu pokrzywdzonej B. K., wykraczał poza granice możliwego zaskarżenia przez oskarżyciela publicznego wyroku Sądu Rejonowego, nie mógł być zatem poddany ocenie z punktu widzenia jego zasadności. W razie złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia na piśmie części wyroku (art. 422 § 2 kpk) za niedopuszczalne i niepodlegające rozpoznaniu uznać należy zarzuty apelacji skierowane przeciwko rozstrzygnięciom pozostającym poza zakresem wniosku o uzasadnienie (wyrok SA w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2022 r., II AKa 269/21). Tak postawiony zarzut podkreślający zaniechanie wskazania wysokości szkody przez Sąd Rejonowy, zmierzający do wykazania nieprawidłowości opisu czynu przypisanego oskarżonemu, nie mieści się w zakresie podlegającym rozpoznaniu. W konsekwencji tak postawiony zarzut nie podlega ocenie w postępowaniu odwoławczym zainicjowanym złożonym wnioskiem, albowiem niedopuszczalne i niepodlegające rozpoznaniu są zarzuty apelacji skierowane przeciwko rozstrzygnięciom pozostającym poza zakresem wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Zarzut

obrazę przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, a to art. 46 § 1 kk, mającą wpływ na treść wyroku, polegającą na nie orzeczeniu w wyroku skazującym obowiązku naprawienia w całości szkody powstałej w mieniu oskarżycielki posiłkowej B. K., wyrządzonej przestępstwem z art. 288 § 1 kk popełnionym przez oskarżonego P. B. (1), pomimo złożenia w dniu 18 marca 2024 r. na rozprawie głównej przed Sądem Rejonowym X Wydziałem Karnym w R. przez oskarżycielkę posiłkową B. K. i jej pełnomocnika wniosku o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w całości

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W pierwszym rzędzie należy zasygnalizować, że art. 422 § 2 kpk wskazuje, iż we wniosku należy wskazać, czy dotyczy całości wyroku czy też niektórych czynów, których popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu, bądź też jedynie rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu. Ten przepis łączy się z wprowadzonymi art. 447 kpk domniemaniami, że: apelację co do winy uważa się za zwróconą przeciwko całości wyroku (§ 1), zaś apelację co do kary uważa się za zwróconą przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych (§ 2), natomiast apelację co do środka karnego, środka kompensacyjnego albo przepadku uważa się za zwróconą odpowiednio przeciwko całości rozstrzygnięcia o środkach karnych albo o środkach kompensacyjnych albo o przepadku (§ 3). Wniosek o sporządzenie uzasadnienia na piśmie został ograniczony do „rozstrzygnięcia o karze” bez dodania innych konsekwencji prawnych czynu. Podniesiony zarzut obrazy prawa materialnego (zawsze oceniany jako zarzut z kategorii rażącego naruszenia prawa) odnosi się do środka kompensacyjnego. Zważywszy na brzmienie zestawionych powyżej przepisów uznać należało, że domniemania wymienione w art. 447 § 2 i § 3 kpk obejmują wniesiony wniosek prokuratora o sporządzenie uzasadnienia w części. W realiach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości podniesiony przez Skarżącego fakt, iż w toku rozprawy został złożony wniosek o naprawienie szkody. Zgodnie z art. 46 § 1 kk, którego naruszenie zarzuca oskarżyciel publiczny, w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej uprawnionej osoby orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Złożenie przez pokrzywdzoną (także jej pełnomocnika) wniosku o naprawienie szkody nakładało na Sąd obowiązek postąpienia stosownie do dyspozycji art. 46 kk. Jeżeli Sąd uważał, że nie ma dostatecznego materiału dowodowego by orzec o naprawieniu szkody w całości, mógł orzec o jej naprawieniu w części. Jeżeli zaś orzeczenie takiego obowiązku byłoby znacznie utrudnione, sąd zamiast tego obowiązku mógł orzec nawiązkę. Nawiązka orzekana na podstawie art. 46 § 2 kk zamiast obowiązku naprawienia szkody jest konstrukcją, która ma być wykorzystywania, gdy orzeczenie obowiązku naprawienia szkody jest znacznie utrudnione, co w szczególności oznacza wystąpienie trudności dowodowych dotyczących ustalenia wielkości szkody powodujących, że z reguły nawiązka nie odpowiada jej wysokości, chociaż powinna stanowić przybliżony jej ekwiwalent. Istotą nawiązki jest z jednej strony dolegliwość ekonomiczna, jaka oprócz orzeczonej kary spotyka sprawcę, z drugiej strony jest pewnego rodzaju zadośćuczynieniem za krzywdę wyrządzoną przestępstwem. Środek kompensacyjny, o którym mowa w art. 46 kk ma charakter cywilnoprawny. Stanowi on w istocie uproszczony mechanizm dochodzenia roszczenia deliktowego. Znajdują tu zastosowanie wszelkie odnośne przepisy prawa cywilnego, tak w zakresie podstawy, jak i miarkowania zasądzanej szkody. Rozwiązanie to miało właśnie pokrzywdzonym zaoszczędzić występowania na drogę postępowania cywilnego, jeżeli szkoda lub krzywda wyrządzone zostały przestępstwem. Postąpienie Sądu Rejonowego jest tego zaprzeczeniem. Obowiązek naprawnienia szkody może być zasądzony wyłącznie na rzecz pokrzywdzonego i może być nałożony w razie skazania. Te warunki wydany przez Sąd wyrok spełniał. Środek kompensacyjny z art. 46 § 1 kk zawsze związany jest z wielkością istniejącej szkody. Musi zatem odzwierciedlać jej rozmiar. Nie jest dopuszczalne, aby kwota zasądzona na rzecz pokrzywdzonego tytułem rekompensaty przewyższała wysokość ustalonej szkody. Rozwiązaniu sytuacji, gdy ustalenie realnej szkody napotyka istotne trudności, służy nawiązka z art. 46 § 2 kk, będąca rodzajem zryczałtowanego odszkodowania niepozbawionego elementów penalnych. Złożenie wniosku o naprawienie szkody obligowało Sąd I instancji do zawarcia w wyroku rozstrzygnięcia w tym przedmiocie. Zaniechanie Sądu nie znajduje żadnego wytłumaczenia. Odszkodowanie za poniesioną szkodę winno obejmować co do zasady jej naprawienie w całości, czyli wyrównanie powstałego uszczerbku o charakterze majątkowym. W przypadku całkowitego zniszczenia lub uczynienia niezdatnym do użytku implikowało to konieczność ustalenia wysokości odszkodowania w wysokości ceny zakupu zniszczonej rzeczy. Nie może Sąd, jak uczynił to w niniejszej sprawie, zwolnić się z tego obowiązku poprzez odwołanie się do ekonomiki procesowej i przedłużania postępowania.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wskazanie w opisie czynu przypisanego oskarżonemu rozmiaru szkody powstałej w mieniu B. K. w wyniku przestępstwa z art. 288 § 1 kk popełnionego przez oskarżonego P. B. (1) po jej ustaleniu,

o orzeczenie na podstawie art. 46 § 1 kk obowiązku naprawienia szkody w całości na rzecz pokrzywdzonej B. K.;

o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy w pozostałym zakresie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Istotne braki postępowania dowodowego, prowadzonego z rażącą obrazą zasady dążenia do czynienia prawdziwych ustaleń faktycznych, przy braku inicjatywy Sądu, który dysponował wiedzą o dowodach, podważających przyjęte podstawy faktyczne przez Sąd jako sformułowaną w sposób nieprecyzyjny podstawę pociągnięcia oskarżonego do odpowiedzialności za zarzucony mu czyn, sprawiają, że konieczne stało się z przyczyn wskazanych poniżej w pkt 4 uzasadnienia, uchylenie zaskarżonego orzeczenia. W sprawie zachodziła bowiem konieczność oceny dowodów w kontekście nie tyle wypełnienia przez oskarżonego znamion zarzuconego mu czynu, co ustalenia istoty tego czynu, a w konsekwencji bezprawności, stopnia społecznej szkodliwości i zawinienia jego zachowania. Sąd Rejonowy nie dokonał zweryfikowania posiadanych dowodów z punktu widzenia realizacji przez oskarżonego znamion typu czynu zabronionego z art. 288 § 1 kk w porównaniu z czynem zarzucanym aktem oskarżenia. Stosując niedopuszczane i zawierające sprzeczności uogólnienia w opisie czynu przypisanego oskarżonemu, uniemożliwił kontrolę merytoryczną tak przeprowadzonego rozumowania. To zaś uzasadnia uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Wniosek Prokuratora i sformułowane w nim postulaty, z uwagi na wskazywane powyżej okoliczności i przyczyny uchylenia wyroku, nie mógł być uwzględniony.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Ad 1.

Ad 2.

Ad 3.

Ad 4.

Ad 5.

Ad 6.

Podstawa prawna skazania a stosowanie przepisów intertemporalnych.

Postąpienie wbrew podstawowym celom postępowania karnego określonym w art. 2 § 1 kpk.

Zlekceważenie wskazań art. 2 § 2 kpk, by podstawą wszelkich rozstrzygnięć stanowiły prawdziwe ustalenia faktyczne.

Brak precyzji w określeniu czynu przypisanego oskarżonemu, za który następnie wymierzono karę pozbawienia wolności.

Brak określenia jednego z elementów stopnia społecznej szkodliwości czynu i uzasadnianie dyrektywą społecznej szkodliwości wymiaru kary pozbawienia wolności.

Błąd Sądu I instancji polegający na braku precyzji w określeniu w treści czynu przypisanego oskarżonemu wartości mienia stanowiącego przedmiot przestępstwa klasyfikuje zaskarżony wyrok jako orzeczenie rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 kpk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Prokurator zarzucił P. B. (2) popełnienie w okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 29 lipca 2021 r. czynu zabronionego z art. 288 § 1 kk przy jednoczesnym określeniu „łącznej wartości strat 6.810 zł na szkodę B. K.”. Sąd Rejonowy w wydanym w dniu 27 marca 2024 r. przypisał oskarżonemu popełnienie w tym samym czasie czynu stanowiącego „przestępstwo z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk” ze wskazaniem, że oskarżony uczynił „w mieniu pokrzywdzonej B. K. szkodę w wysokości przekraczającej 800 zł (...), to jest co najmniej ¼ minimalnego wynagrodzenia na dzień orzekania”. W uzasadnieniu Sąd podał jedynie, że orzekając w przedmiotowej sprawie miał na względzie normę zawartą w treści art. 4 § 1 kk i orzekł według przepisów względniejszych dla oskarżonego”. Tymczasem użyty w wyroku zwrot „w wysokości przekraczającej 800 zł” wskazywałby jednak na uwzględnianie przepisów ustawy nowej obowiązującej w dacie orzekania (wobec treści art. 124 kw w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2023 r.), natomiast użyty zwrot „co najmniej ¼ minimalnego wynagrodzenia na dzień orzekania” wskazywałby na odwołanie się do ustawy obowiązującej wcześniej tak właśnie określającej granicę typów przepołowionych, jednak obowiązującej do 15 listopada 2018 r. Granica typów przepołowionych obowiązująca w czasie zarzucanego oskarżonemu czynu (bo obowiązująca do dnia 30 września 2023 r.) ustalona w wysokości 500 zł, odbiegała od obu wskazanych w opisie czynu przypisanego oskarżonemu. Sąd w uzasadnieniu wyroku nie wskazał, ani co brał pod uwagę oceniając, którą z ustaw uznać za względniejszą, ale też w ogóle nie wskazał, którą ustawę stosuje. Z punktu widzenia kwestii odpowiedzialności oskarżonego w realiach niniejszej sprawy zmiana polegająca na modyfikacji penalizacji typu czynu zabronionego z art. 124 § 1 kw, rzutująca na znamiona typu czynu zabronionego, którego popełnienie mu zarzucano i następnie przypisano (granica typu przepołowionego podniesiona z poziomu 500 zł na 800 zł) ma znaczenie nie tylko dla podstaw odpowiedzialności za przestępstwo bądź wykroczenie (na czym zdaje się skupiać Sąd Rejonowy), ale także rzutuje na zakres tej odpowiedzialności, w tym wysokość wymierzanej kary. Fakt, że wymierzona kara mieści się w dolnych granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego w ustawie (starej bądź nowej) nie przesądza automatycznie, że jest konieczna weryfikacja, która z ustaw jest względniejsza dla sprawcy (wyrok SN z dnia 19 stycznia 2022 r. II KK 186/20). Jednak w przypadku dokonanej zmiany granic typów przepołowiony należy mieć na względzie, że ustawodawca sygnalizuje, że dokonał ponownej oceny stopnia naganności tej grupy czynów (podniesienie granicy z 500 zł na 800 zł w pewnym sensie depenalizuje czyny dotąd kwalifikowane z art. 288 § 1 kk jako przestępstwa, tj. te których wartość przedmiotu czynności wykonawczej określono powyżej 500 zł a jednocześnie poniżej bądź równej kwocie 800 zł nakazuje traktować jako wykroczenia). Oznacza to w praktyce, że dokonując wymiaru kary w oparciu o ustawę nową, przewidującą wyższy próg typu przepołowionego, sąd operuje w optyce stopnia społecznej szkodliwości już w nowej normatywnej rzeczywistości i musi brać pod uwagę zaistniałą zmianę w ocenie aksjologicznej dokonanej przez ustawodawcę. Naturalnie z uwagi na indywidualizację kary Sąd karę kształtuje w oparciu o całokształt okoliczności obciążających i łagodzących, to wciąż musi pod uwagę brać nowe realia ustawowych granic typu czynu zabronionego stypizowanego jako przestępstwo bądź jako wykroczenie. Nowelizacja przepisów ustawy karnej obowiązująca od 1 października 2023 r. wprowadza także szereg obostrzeń wpływających na zasady i dyrektywy sądowego wymiaru kar i orzekanych środków, zwłaszcza zaś w przypadku czynów zagrożonych wyłącznie karą pozbawienia wolności, to jednak temu należy przeciwstawić czynnik decydujący o karygodności czynu – od określenia którego Sąd odstąpił, by w wyroku przywołać art. 4 § 1 kk (bezrefleksyjnie, bo w żaden sposób nie umotywowany w pisemnym uzasadnieniu). Tymczasem przyjmując za podstawę dalszego wnioskowania wysokość „strat 6.810 zł” wskazana w zarzucie aktu oskarżenia to kwota, która w zestawieniu z granicą typu przepołowionego wynikającą ze starej ustawy (500 zł), której stosowanie zdaje się sugerować Sąd Rejonowy (powołanie art. 4 § 1 kk) stanowi jej trzynastokrotność, a w przypadku granicy z ustawy obowiązującej w dacie orzekania (800 zł) zaledwie ośmiokrotność. W tych okolicznościach nie można poprzestać na prostym sformułowaniu, że Sąd zastosował ustawę względniejszą, albowiem nie mówi ono w zasadzie nic, wręcz przeciwnie wskazuje na naruszenie stosowanych reguł intertemporalnych.

Podstawowym celem postępowania karnego jest nie tylko wykrycie i ukaranie sprawcy przestępstwa, ale również uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego (art. 2 § 1 pkt 3 kpk), w tym naprawienie już w postępowaniu karnym, gdy to możliwe, szkody wyrządzonej przestępstwem. Ugruntowane jest wręcz przekonanie, że prawo karne winno pełnić nie tylko funkcję ochronną, prewencyjną, gwarancyjną czy sprawiedliwością, ale także funkcję kompensacyjną, umożliwiając ale i obligując sprawcę przestępstwa do naprawienia wyrządzonej szkody. Realizację tego celu zapewnia między innymi art. 46 kk, który przewiduje tradycyjne formy zrekompensowania szkody i krzywdy wyrządzonej przestępstwem w postaci obowiązku naprawienia szkody i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a także umożliwia orzeczenie – zamiast tego obowiązku – nawiązki na rzecz pokrzywdzonego. Im szybciej i skuteczniej pokrzywdzony będzie miał zrekompensowaną wyrządzoną mu szkodę, tym poczucie sprawiedliwości będzie większe. W takich sytuacjach interes pokrzywdzonego winien wyprzedzać dbałość o potrzeby sprawcy. Jeśli bowiem zdecydował się na popełnienie przestępstwa i wyrządzenie nim szkody pokrzywdzonemu, winien jak najszybciej przywrócić stan uprzedni kompensując szkodę, którą wyrządził. W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy „odsyłając” pokrzywdzoną na drogę postępowania cywilnego, rezygnując z weryfikacji wartości szkody wskazanej przez oskarżyciela publicznego w akcie oskarżenia oraz nie odnosząc się zgodnie z dyspozycją art. 46 kk do wniosku B. K. i jej pełnomocnika, zlekceważył podstawowe cele postępowania karnego, w tym uwzględnienia prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego przy jednoczesnym poszanowaniu jego godności (art. 2 § 1 pkt 3 kpk), ale także trafnego zastosowania środków przewidzianych w prawie karnym (art. 2 § 1 pkt 2 kpk)

Pominięcie w rozważaniach Sądu Rejonowego okoliczności, które mogły doprowadzić do dokonania odmiennych ustaleń faktycznych, utrudnia, ale i uniemożliwia wręcz kontrolę odwoławczą. Ocena bowiem prawdziwości ustaleń faktycznych Sądu wyrokującego w pierwszej instancji uzależniona jest od rozważenia przez ten Sąd całokształtu okoliczności mogących mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o winie (wyrok SN z dnia 21 grudnia 1970 r., IV KR 217/70). W tym zakresie Sąd Odwoławczy wykazuje zrozumienie dla zastosowanych przez Sąd Rejonowy uproszczeń i zaniechań, które zostały spowodowane ograniczonym zakresowo wnioskiem Prokuratora o sporządzenie uzasadnienia wyroku (dot. rozstrzygnięcia o karze – k. 229), aczkolwiek całkiem niezrozumiałe jest pominięcie wniosku z k. 230 oskarżonego P. B. (1), który wskazywał, że wniosek składa w odniesieniu do całości wyroku. Jednak brak przedstawienia okoliczności ustalonych i dowodów, które legły u podstaw takich ustaleń, uznanych za wiarygodne, uniemożliwia całkowicie kontrolę wydanego przez Sąd orzeczenia. Zasada prawdy (art. 2 § 2 kpk) wprowadza wymóg opierania wszelkich rozstrzygnięć na prawdziwych ustaleniach faktycznych. Oznacza to zobligowanie wszystkich organów procesowych, w tym Sądu I instancji do dołożenia - niezależnie od woli stron - maksymalnych starań i wyczerpania wszelkich dostępnych środków dowodowych dla poznania prawdy. Prawidłowość rozstrzygnięcia sprawy zależała nie tylko od poprawnego - zgodnego z przepisami - przeprowadzenia dowodów zawnioskowanych przez strony, ale również przeprowadzenia z urzędu wszelkich dowodów potrzebnych do ustalenia okoliczności istotnych dla wydawanego rozstrzygnięcia. Wyrokujący Sąd mimo przedstawienia przez oskarżyciela publicznego wraz z wniesionym aktem oskarżenia dowodów, których treść pozwalała na takie przeprowadzenie dowodów w toku postępowania sądowego, które umożliwiłyby zajęcie stanowiska co do realizacji znamion typu czynu zabronionego, zasadności postawionego w akcie oskarżenia zarzutu, jak również wysokości szkody, by wydać jasny i zrozumiały, jednocześnie nie zawierający sprzeczności w treści czynu przypisanego oskarżonemu wyrok, zawierający wszelkie istotne i obligatoryjne rozstrzygnięcia, także w odniesieniu do realizacji wniosku o naprawienie szkody. Przypomnieć należy, że prawidłowość rozstrzygnięcia każdej sprawy zależy od spełnienia przez Sąd dwóch zasadniczych obowiązków, tj. przeprowadzenia wszelkich dowodów niezbędnych do ustalenia okoliczności sprawy, w tym nie tylko zawnioskowanych przez strony, ale także dopuszczonych - w razie takiej potrzeby - z urzędu oraz prawidłowej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy (wyrok SN z dnia 7 czerwca 1974 r., V KRN 43/74). W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy dopuścił się istotnych uchybień na obu etapach procedowania (zarówno na etapie gromadzenia, jak i oceny dowodów), które mogły mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Powinność Sądu wynikająca z art. 167 kpk powstaje bowiem, gdy dokonanie prawidłowych ustaleń faktycznych uzależnione jest od przeprowadzenia dowodu, o którym Sąd powziął informację (wyrok SA w Warszawie z dnia 23 listopada 2017 r., II AKa 339/17, postanowienie SN z dnia 7 lutego 2018 r., III KK 447/17). Sąd Rejonowy posiadał niezbędną wiedzę o istniejących i będących w jego zasięgu dowodach, które uzasadniają przeprowadzenie weryfikacji wartości dowodowej, które winien przeprowadzić bez wniosków stron, bowiem ich nieprzeprowadzenie groziło oczywistą niesprawiedliwością wyroku (wyrok SA w Lublinie z dnia 5 października 2016 r., II AKa 215/16). Działanie sądu ex officio powinno wchodzić w rachubę wówczas, gdy ograniczenie dowodzenia do wniosków stron nie pozwoliłoby na dotarcie do prawdy, a więc groziło oczywistą niesprawiedliwością wyroku (wyrok SA w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2016 r., II AKa 46/16). Sąd ma obowiązek inicjatywy dowodowej, gdy stwierdzi, że uzyskane dowody są niepełne i nasuwają wątpliwości co do stanu faktycznego, albo gdy grozi rażąca niesprawiedliwość wyroku. Wprawdzie rzeczą Sądu nie jest poszukiwanie dowodów, jednak obowiązek oceny i poddania weryfikacji tych, które zgłoszą strony zgodnie z zasadą kontradyktoryjności procesu, sprawia że powinność sądu wynikająca z art. 167 kpk powstaje, gdy dokonanie prawidłowych ustaleń faktycznych uzależnione jest od przeprowadzenia dowodu, o którym sąd powziął informację i którego przeprowadzenie jest w ogóle możliwe. Tymczasem nie wyjaśnił Sąd Rejonowy, niejasności związanej z wielkością poniesionej szkody przez B. K. (mimo sygnalizacji jej wystąpienia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku), a wystarczyło w tej mierze odpowiednie i staranne przesłuchanie pokrzywdzonej, albo też wezwanie jej i tym samym jej pełnomocnika do wskazania zniszczonych przedmiotów oraz tych które zostały uszkodzone i stopnia ich uszkodzenia po wskazanie, czy stały się niezdatne do użytku wraz ze wskazaniem wartości strat, czy też wartości odtworzeniowej rzeczy całkowicie zniszczonych i pozbawionych cech umożliwiających ich dalsze użytkowanie. Nie wiedzieć czemu w tym kontekście Sąd Rejonowy z jednej strony wskazuje, że ocena wartości szkody wyrządzonej przez oskarżonego nie wymagała wiedzy specjalistycznej (...), a ustalona wartość szkody znajduje oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, w tym w zeznaniach pokrzywdzonej i w dostarczonej przez pokrzywdzoną dokumentacji fotograficznej, z drugiej zaś strony wskazuje, że orzeczenie obowiązku naprawienia szkody możliwe jest przez sąd karny w takim zakresie i w takiej części, w jakim istnienie szkody oraz jej wysokość nie budzą wątpliwości.

Sąd Rejonowy zdaje się zapominać, że oskarżonemu P. B. (1) zarzucono popełnienie czynu zabronionego z art. 288 § 1 kk, a do jego znamion strony przedmiotowej należy skutek, a zatem dla wydania wyroku skazującego wymagane jest udowodnienie ponad wszelką wątpliwość ( argumentum ex art. 5 § 1 kpk), że swoim zachowaniem oskarżony dokonał zniszczenia, uszkodzenia lub uczynił rzecz niezdaną do użytku. Treść wyroku skazującego musi zawierać opis czynu, za który wymierzono stosowną karę. Z kolei opis czynu zamieszczony w sentencji wyroku musi zawierać komplet znamion czynu stypizowanego jako przestępstwo. Ustalenia faktyczne muszą z jednej strony odpowiadać znamionom przypisanego przestępstwa, a z drugiej strony być zawarte w treści wyroku. Zbyt ogólne sformułowanie cech bezprawności zachowania, powoduje, że tak opisane zachowanie nie może zostać zakwalifikowane jako czyn zabroniony w ujęciu normatywnym. W opisie czynu winny zatem zostać zawarte te elementy, które należą do istoty czynu, a więc dotyczące podmiotu, rodzaju atakowanego dobra, czasu, miejsca i sposobu popełnienia czynu oraz jego skutków (w przypadku przestępstw materialnych – znamiennych skutkiem – jak to zarzucone oskarżonemu, a stypizowane w art. 288 § 1 kk). Chodzi o objęcie opisem wszystkich relewantnych elementów czynu mających znaczenie dla jego prawidłowej kwalifikacji prawnej. W przypadku przestępstw przeciwko mieniu, a do takich należy występek z art. 288 § 1 kk, wartość mienia nie może być określona w wyroku skazującym poprzez posłużenie się określeniami sygnalizującymi tylko jakieś wielkości, nadające danemu określeniu charakter jedynie przybliżony. Na Sądzie I instancji spoczywa obowiązek ustalenia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący wartość mienia, które stanowi przedmiot przestępstwa i jej wskazania w opisie czynu, który zostaje przypisany oskarżonemu. Powyższe ma szczególne znaczenie w wypadku przestępstw przeciwko mieniu, nie tylko z uwagi na występowania tzw. typów przepołowionych (do czego Sąd Rejonowy przywiązuje zbyt dużą uwagę), przede wszystkim jednak dlatego, że mogą być one popełnione w typie podstawowym, ale i uprzywilejowanym (wypadki mniejszej wagi) albo kwalifikowanym (art. 294 § 1 kk). Brak wskazania wartości szkody (górnej jej wysokości) pozbawia możliwości kontroli, czy przyjęcie typu podstawowego z art. 288 § 1 kk jako podstawy odpowiedzialności oskarżonego, było prawidłowe. Dodatkowo uniemożliwia pokrzywdzonej dochodzenie naprawienia szkody przynajmniej w wysokości wykazanej w postępowaniu karnym (szerzej w pkt 3 zarzut 2), ale także pozbawia oskarżonego gwarancji odpowiedzialności jedynie za czyn mu przypisany, w szczególności zaś, że nie będzie odpowiadał materialnie za szkodę, której górnej granicy w wyroku nie zakreślono wskazując jedynie dolną jej wysokość i to w sposób zawierający sprzeczność i sugerujący wyższą wartość. Sąd Rejonowy treścią opisu czynu przypisanego oskarżonemu przesądza, że szkoda była „w wysokości przekraczającej 800 zł, to jest co najmniej ¼ minimalnego wynagrodzenia na dzień orzekania” (ta kwota na dzień orzekania wynosiła 1.060,50 zł przy przyjęciu ¼ minimalnego wynagrodzenia, które w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. zostało określone w wysokości 4.242 zł brutto – Dz.U. 2023 r. poz. 1893). Już te dwie wartości (800zł i 1.060,50zł) nie pozwalają na użycie zwrotu „to jest co najmniej”, jak to uczynił Sąd Rejonowy. Na kwotę ponad 200 zł przypaść bowiem może zniszczenie kilku elementów wyposażenia, które według zarzutu aktu oskarżenia miał oskarżony swoim zachowaniem zniszczyć, uszkodzić (...), których wartość została określona poniżej tej kwoty, np.: karnisz kuchenny, suszarka na pranie, lampy sufitowe, bateria wannowa, drzwi balkonowe, lampy wiszące, dzwonek do drzwi, domofon, tablica na bezpieczniki, krajalnica. Wymienione przedmioty bez wskazania wartości i określenie dolnej granicy wysokości szkody w sposób dowolny (sprzeczność między dwoma kwotami) sprawia, że ani pokrzywdzona nie ma pewności, jakiej wielkości tytułem naprawienia szkody może oczekiwać, ani też oskarżony nie ma gwarancji jaką wartość szkody Sąd mu przypisał, a w związku z tym, w jakich granicach może być od niego dochodzone roszczenie o naprawienie szkody (na drodze procesu cywilnego, do którego Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku odesłał pokrzywdzoną).

Wartość szkody jest istotna, nie tylko ze względu na to – co podkreśla Sąd Rejonowy – przy mniejszej wartości szkody zamiast odpowiadać za przestępstwo sprawca może ponosić odpowiedzialność jedynie za wykroczenie (art. 124 § 1 kw), ale przede wszystkim z uwagi na konieczność dokonania oceny karygodności zachowania oskarżonego (art. 1 § 2 kk). Zgodnie z art. 115 § 2 kk przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych przez sprawcę reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Odstępując od ustalenia wysokości szkody Sąd uchybił zasadzie określoności czynu przypisanego oskarżonemu oraz wykazania stopnia społecznej szkodliwości czynu uzasadniającego pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej za zawinione zachowanie. Sąd uzasadnia wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności stopniem zawinienia i stopniem społecznej szkodliwości czynu, podczas gdy zaniechał ustalenia wystąpienia i ich wielkości poszczególnych elementów determinujących stopień społecznej szkodliwości czynu. Są to wszystko okoliczności, które winien Sąd Rejonowy uwzględniać przypisując oskarżonemu popełnienie czynu zabronionego i następnie wymierzając za jego popełnienie karę. W sytuacji gdy uznawał za niewystarczające wykazanie wartości przedmiotu czynności wykonawczej (skutek), niezbędne w tym zakresie dowody zmierzające do ustalenia wysokości szkody winien przeprowadzić z urzędu (w uzasadnieniu odwołał się do wątpliwości – a przecież wydał wyrok skazujący), tym bardziej, że posiadał informacje o istniejących dowodach, stanowi to rażące zaniechanie Sądu, które nie pozwala na utrzymanie zaskarżonego wyroku z uwagi na jego rażącą niesprawiedliwość (art. 440 kpk).

Użycie przez Sąd Rejonowy w czynie przypisanym oskarżonemu znamienia ilościowego, ale bez wskazania na wartość mienia klasyfikuje zaskarżony wyrok jako orzeczenie rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 kpk. Rozstrzygnięcie tej treści godzi w prawdę ustaleń faktycznych, z których dość jednoznacznie wynika wartość przedmiotowego mienia. Wyrok tej treści narusza w sposób istotny społeczne poczucie sprawiedliwości, gdyż nie tylko nie pozwala na odczytanie wartości mienia stanowiącego przedmiot przestępstwa, ale rodzi domniemanie że wartość ta może być wyższa, godząc w prawa oskarżonego, który jest pozbawiony przekonania o pewności treści sądowego rozstrzygnięcia i narażony na niebezpieczeństwo przypisywania mu w wymiarze społecznym przestępstwa skierowanego w stosunku do mienia o wyższej wartości. Błąd Sądu I instancji polegający na braku precyzji w określeniu w treści czynu przypisanego oskarżonemu wartości mienia stanowiącego przedmiot przestępstwa, nie jest jedynym. Sąd zaniechał czynności zmierzających do ustalenia okoliczności mających wpływ na przypisanie oskarżonemu odpowiedzialności z art. 288 § 1 kk i jej wielkości. Inny charakter ma zniszczenie, a inny uszkodzenie rzeczy, z którym wiąże się odmienna (mniej lub bardziej) negatywna ocena społeczna. Zniszczenie to unicestwienie rzeczy lub istotne naruszenie jej substancji, które uniemożliwia wykorzystanie jej zgodnie z posiadanymi pierwotnie właściwościami i przeznaczeniem. Natomiast uszkodzenie to częściowe zniszczenie, spowodowanie powstania defektu (nawet niewielkiego), zepsucie, które umożliwia po naprawie korzystanie z rzeczy, albo też z uwagi na rodzaj defektu nie jest już ona zdatna do użytku. Sąd Rejonowy przypisał oskarżonemu P. B. (2), powtarzając za zarzutem aktu oskarżenia, że niszczył, uszkadzał oraz czynił niezdatne do użytku wyposażenie mieszkania wymieniając postaci wyposażenia, nie zaś czy zostały poszczególne elementy wyposażenia mieszkania zniszczone, czy uszkodzone i czy są zdatne czy też już niezdatne do użytku. Sąd wskazał też w opisie przypisanego oskarżonemu czynu, że oskarżony czynił w ten sposób w mieniu pokrzywdzonej B. K. szkodę w wysokości „przekraczającej 800 zł, to jest co najmniej ¼ minimalnego wynagrodzenia na dzień orzekania” tym samym godził zarówno w interes pokrzywdzonej zapewnienia jej naprawienia szkody w określonej wysokości, jak i w gwarancje oskarżonego, że nie poniesie odpowiedzialności w granicach wyższych niż wina wykazana mu w procesie karnym. Z powyższych względów wyrok Sądu I instancji uznać należało za orzeczenie rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 kpk.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Błąd Sądu I instancji polegający na braku precyzji w określeniu w treści czynu przypisanego oskarżonemu wartości mienia stanowiącego przedmiot przestępstwa klasyfikuje zaskarżony wyrok jako orzeczenie rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 kpk. Rozstrzygnięcie tej treści narusza w istotny sposób społeczne poczucie sprawiedliwości, gdyż nie tylko nie pozwala na odczytanie wartości mienia stanowiącego przedmiot przestępstwa, ale rodzi domniemanie, że wartość ta może być wyższa, godząc w prawa oskarżonego, który jest pozbawiony przekonania o pewności treści sądowego rozstrzygnięcia i narażony na niebezpieczeństwo przypisywania mu w wymiarze społecznym przestępstwa skierowanego w stosunku do mienia o wyższej wartości. Takie rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego nastąpiło wbrew podstawowym celom postępowania karnego określonym w art. 2 § 1 kpk oraz stanowiło zlekceważenie wskazań art. 2 § 2 kpk, by podstawą wszelkich rozstrzygnięć stanowiły prawdziwe ustalenia faktyczne. W sprawie zachodziła bowiem konieczność oceny dowodów w kontekście nie tylko wypełnienia przez oskarżonego znamion zarzuconego mu czynu, co przede wszystkim ustalenia istoty tego czynu, a w konsekwencji bezprawności, stopnia społecznej szkodliwości i zawinienia jego zachowania. Sąd Rejonowy nie dokonał zweryfikowania posiadanych dowodów z punktu widzenia realizacji przez oskarżonego znamion typu czynu zabronionego z art. 288 § 1 kk w zestawieniu z czynem zarzucanym aktem oskarżenia. Stosując niedopuszczane i zawierające sprzeczności uogólnienia w opisie czynu przypisanego oskarżonemu, uniemożliwił kontrolę merytoryczną przeprowadzonego rozumowania. W niniejszej sprawie już na etapie gromadzenia dowodów, a nie tylko jego oceny, doszło do uchybień, które świadczą o takim stopniu wadliwości wyroku, że powodowały konieczność jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, bowiem utrzymanie w mocy tego orzeczenia bądź jego zmiana byłoby rażącą niesprawiedliwością, o jakiej mowa w art. 440 kpk, pozbawiając strony kontroli instancyjnej tak istotnej kwestii jak wielkość skutku (wartość szkody) przypisywanego oskarżonemu czynu. Potrzeba przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości, jako powód uchylenia wyroku Sądu I instancji i przekazania sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania w rozumieniu art. 437 § 2 kpk, zachodzi wówczas, gdy orzekający Sąd naruszył przepisy prawa procesowego, co skutkowało, w realiach sprawy nierzetelnością prowadzonego postępowania sądowego uzasadniającą potrzebę powtórzenia (przeprowadzenia na nowo) właściwie wszystkich czynności procesowych składających się na przewód sądowy w sądzie pierwszej instancji, bez uwzględnienia ich treści i wpływu na wydawane orzeczenie. Dążenia ustawodawcy do reformatoryjności postępowania odwoławczego nie należy utożsamiać z intencją zastąpienia sądu meriti w procedowaniu co do istoty sprawy ( in casu prowadzeniem postępowania dowodowego w pełnym zakresie w postępowaniu zainicjowanym wniesionym środkiem zaskarżenia). To jest bowiem rolą Sądu I instancji i w ten sposób realizuje się gwarantowana stronom konstytucyjnie realna dwuinstancyjność postępowania, gdyż tylko od orzeczenia tego właśnie sądu stronom przysługuje środek odwoławczy. W przypadku niezrealizowania powinności dążenia do wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, z rażącym naruszeniem przepisów o koncentracji postępowania dowodowego (blisko roczny odstęp między terminami rozprawy), oparcia się nie na całokształcie materiału dowodowego, lecz na jego wyselekcjonowanych fragmentach z zaniechaniem przeprowadzenia dowodów mających na względzie ustalenie istotnych z punktu widzenia przedmiotu procesu okoliczności wpływających na kwestię odpowiedzialności oskarżonego w ogóle, bądź w niższym wymiarze (wypadek mniejszej wagi), rzutujących na rodzaj i wysokość orzekanej kary zasadniczej, stosowanych środków probacyjnych, ale także kompensacyjnych. W tych okolicznościach zaktualizowała się konieczność ponowienia przewodu sądowego wymieniona w art. 437 § 2 kpk (postanowienie SN z dnia 29 października 2020 r., III KS 11/20). Sąd Rejonowy uzyskując wiedzę o istotnych okolicznościach mogących rzutować czy to na ocenę dowodu, czy warunki odpowiedzialności oskarżonego za zarzucany mu czyn, zaniechał właściwej oceny dowodów zalegających w aktach niniejszej sprawy chociaż w uzasadnieniu wskazał, że są one wystarczające do odstąpienia od sięgania po dowód z opinii biegłego, by precyzyjnie określić wartość wyrządzonej szkody przypisanym oskarżonemu czynem. Przeprowadzenie niezbędnych czynności dowodowych przed Sądem leżało w interesie czynienia prawidłowych ustaleń faktycznych w dążeniu do prawdy materialnej oraz stanowczego przełamania domniemania niewinności oskarżonego. Tego Sąd Rejonowy zaniechał, opierając orzeczenie nie tyle na szczątkowym materiale dowodowym, co na uproszczeniach i zaniechaniach w weryfikacji materiału dowodowego przedstawionego przez oskarżyciela publicznego wraz z aktem oskarżenia. W gruncie rzeczy zaś skoro przypisywany oskarżonemu czyn z art. 288 § 1 kk stanowi przestępstwo znamienne skutkiem, a Sąd Rejonowy wskazując, iż orzeczenie o obowiązku na podstawie art. 46 § 1 kk następuje w takim zakresie i w takiej części, w jakim istnienie szkody oraz jej wysokość nie budzą wątpliwości i jednocześnie zaniechał uwzględnienia wniosku pokrzywdzonej o naprawienie szkody w jakiejkolwiek postaci (naprawienie szkody w całości, w części bądź w formie nawiązki), to sam zaprzeczył istnieniu podstaw faktycznych i dowodowych niezbędnych do wykazania sprawstwa i zawinienia oskarżonego, co pozostaje w sprzeczności z treścią wydanego wyroku skazującego. Stosując zaś uogólnione określenia w opisie przypisanego oskarżonemu czynu, wydał wyrok z rażącą obrazą z jednej strony zasady domniemania niewinności i gwarancji odpowiedzialności oskarżonego w granicach jego zawinienia, z drugiej zaś z rażącym pogwałceniem uwzględnienia prawnie chronionych interesów pokrzywdzonej. Wniesiona apelacja, wywołując postępowanie odwoławcze, a w jego ramach instancyjną kontrolę zaskarżonego wyroku, umożliwiła uchylenie tego wadliwego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów (art. 440 kpk). Sąd Rejonowy, z przyczyn szczegółowo wskazanych powyżej, nie sprostał w pełni standardom rzetelnego postępowania sądowego. Braki postępowania dowodowego i nieprecyzyjność w sformułowaniu sentencji wyroku zawierająca sprzeczności sprawiła, że wydany przez Sąd Rejonowy wyrok nie mógł być uznany za sprawiedliwy, zaś uzasadnienie zaniechań (w tym orzeczenia wnioskowanego przez pokrzywdzoną obowiązku naprawienia szkody) możliwością doprowadzenia do przedłużenia postępowania karnego i przysporzeniem nieadekwatnych wydatków do charakteru sprawy, jedynie akcentuje prowadzenie postępowania w sposób naruszający jego rzetelność, uchybiający standardom uczciwego procesu wynikającym z art. 6 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W ocenie Sądu Odwoławczego nawet uzupełnienie postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym nie mogłoby naprawić uchybień popełnionych przez Sąd Rejonowy, to zaś przemawia za koniecznością ponownego przeprowadzenia przewodu sądowego w całości oraz wydania wyroku, który swoją treścią nie będzie godził w gwarancje stron postępowania i jasno będzie wskazywał na podstawie jakich przepisów, jaki czyn ewentualnie powodował będzie odpowiedzialność karną oskarżonego.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

W toku ponownego rozpoznania sprawy, nie przesądzając treści rozstrzygnięcia, Sąd Rejonowy winien, uwzględniając uwagi wskazane powyżej, przeprowadzić postępowanie dowodowe unikając uchybień w trakcie jego przeprowadzania, a także podczas oceny prawidłowo zgromadzonego materiału dowodowego, bez uciekania się do uproszczeń i uogólnień tłumaczonych dbałością o sprawność postępowania i nieadekwatnością wydatków do charakteru sprawy. Sąd Rejonowy obowiązany będzie do przeprowadzenia właściwego i rzetelnego postępowania dowodowego z dbałością o jego koncentrację, w dążeniu do poczynienia prawdziwych ustaleń faktycznych. Przeprowadzi zatem dowody istotne dla rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności oskarżonego P. B. (1) za zarzucany mu czyn, zarówno w zakresie wykazania słuszności tez aktu oskarżenia, jak i trafności twierdzeń obrony, w szczególności zaś w zakresie ustalenia wartości przedmiotu czynności wykonawczych oraz wartości szkody. W tej mierze winien uzyskać zeznania pokrzywdzonej B. K. i jej stanowisko w odniesieniu do utrwalonych na wydrukach sfotografowanych przedmiotów, co do tego, które z nich jej zdaniem zostały zniszczone, uszkodzone, a które nie nadają się do użytku. Również niezbędne będzie w tym zakresie uzyskanie wyjaśnień oskarżonego (o ile nie skorzysta z prawa do milczenia) i zeznań A. O., A. B., U. B. i A. C.. Oskarżony bowiem zwracał uwagę, na fakt, iż niektóre elementy wyposażenia starał się naprawić, bo się popsuły, co mogłoby wskazywać na powstanie szkody jednakże niekoniecznie „zawinione przez oskarżonego”. Następnie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego skierowanego na dążenie do poczynienia prawidłowych ustaleń faktycznych, z uwzględnieniem dyspozycji art. 4 kpk w badaniu okoliczności zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, Sąd winien zdecydować czy może ustalić wartość szkody, o naprawienie której wnioskowała pokrzywdzona, bez opinii biegłego (jak to zawarł w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy). Następnie winien poczynić precyzyjne ustalenia faktyczne na podstawie całokształtu materiału dowodowego ocenionego zgodnie z dyspozycją art. 7 kpk, wyciągnąć wnioski w zakresie sprawstwa i bezprawności zarzucanego oskarżonemu czynu, jego kwalifikacji prawnej oraz zawinienia. W tym zakresie winien Sąd także zająć wyraźne stanowisko, którą z ustaw (obowiązującą w czasie popełnienia zarzucanego czynu, czy w czasie orzekania) zastosuje oceniając czyn zarzucony oskarżonemu, także z punktu widzenia jego karygodności (stopnia społecznej szkodliwości) i stosowanych następnie sankcji. W okolicznościach niniejszej sprawy nie można poprzestać na prostym sformułowaniu, że Sąd zastosował ustawę względniejszą, niezbędne jest poczynienie ustaleń a następnie wyjaśnienia, dlaczego ta a nie inna ustawa (obowiązująca poprzednio, czy też w dacie orzekania) jest stosowana oraz jakie reguły intertemporalne nakazywały takie właśnie postąpienie. Prowadząc postępowanie Sąd winien mieć na względzie zakreślone w art. 2 § 1 kpk cele postępowania karnego, jak również pamiętać, iż podstawę wszelkich rozstrzygnięć winny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne (art. 2 § 2 kpk), zaś precyzja w określeniu czynu przypisywanego oskarżonemu jest wynikiem obalenia przysługującego mu domniemania niewinności (art. 5 § 1 kpk), które nakazuje wykazanie ponad wszelką wątpliwość wystąpienia znamion przypisywanego czynu zabronionego, a w niniejszej sprawie zwłaszcza elementów strony przedmiotowej i podmiotowej, tych obciążających oskarżonego, które następnie determinują ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu i rzutują na zasadność stosowania dyrektywy społecznej szkodliwości przy wymiarze kary. Nie można bowiem zapominać, że błąd Sądu I instancji polegający na braku precyzji w określeniu w treści czynu przypisanego oskarżonemu wartości mienia stanowiącego przedmiot przestępstwa klasyfikuje tak wydany wyrok jako orzeczenie rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 kpk. Rozstrzygnięcie takiej treści godzi w prawdę ustaleń faktycznych co do wartości mienia będącego przedmiotem czynności wykonawczej zachowania oskarżonego, wzbudzając odczucie niesprawiedliwości tak u pokrzywdzonej, jak i u oskarżonego. Następnie zaś, o ile taka konieczność zaistnieje, swoje stanowisko Sąd winien uzasadnić w prawidłowo sporządzonym pisemnym uzasadnieniu, unikając sprzeczności w przedstawianych przez niego jego motywach. Także właściwie odczytywać, co do zakresu sporządzanego uzasadnienia, złożone przez strony wnioski.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Wyrok Sądu odwoławczego nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w rozumieniu art. 626 § 1 kpk, stąd też nie zawiera rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

7.  PODPIS

SSO Grażyna Artymiak

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 27 marca 2024 r. (sygn. akt X K 601/22) przeciwko P. B. (2)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana