III Ka 357/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Rzeszowie z 2024-07-22
Sygn. akt III Ka 357/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 lipca 2024 r.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie III Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: sędzia Grażyna Artymiak
Protokolant: protokolant sądowy Angelika Więcek
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Strzyżowie – A. N.
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lipca 2024 r.
sprawy W. C. oskarżonego o czyn z art. 300 § 2 kk
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego
od wyroku Sądu Rejonowego w Strzyżowie
z dnia 15 kwietnia 2024 r., sygnatura akt II K 211/23
I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
a) orzeczone wobec oskarżonego W. C. w pkt III na podstawie art. 72 § 2 kk zobowiązanie uchyla,
b) na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk zobowiązuje oskarżonego W. C. do informowania co 6 (sześć) miesięcy Sądu Rejonowego w Strzyżowie o przebiegu okresu próby,
II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,
III. zwalnia oskarżonego od uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a poniesionymi w tym zakresie wydatkami obciąża Skarb Państwa.
SSO Grażyna Artymiak
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
III Ka 357/24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Strzyżowie z dnia 15 kwietnia 2024 r. w sprawie o sygn. akt II K 211/23 przeciwko W. C. oskarżonemu o czyn z art. 300 § 2 kk |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||
☒ |
co do kary |
|||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
Zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
W. C. |
Uprzednia karalność |
Informacja z K. |
k. 146 |
||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
Dotychczasowa karalność oskarżonego |
Informacja z K. |
Dowód w postaci informacji z K. w odniesieniu do oskarżonego W. C. nie budzi wątpliwości, ani w zakresie formy, ani treści. Została ona sporządzona przez uprawniony do tego podmiot w formie przewidzianej dla tej czynności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała jej autentyczności i rzetelności. |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||
Lp. |
Zarzut oskarżyciela publicznego |
||
obrazy przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 72 § 2 kk poprzez zobowiązanie oskarżonego W. C. do zapłaty kwoty 39.000 złotych na rzecz J. K., kwoty 24.000 złotych na rzecz A. D., kwoty 59.233 złotych na rzecz M. W., kwoty 2.648 złotych na rzecz (...) Sp. z o.o. Sp. k. w T., kwoty 44.634 złotych na rzecz firmy (...) Sp. z o.o. w P. w terminie 1 roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia, |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||
Zgodnie z art. 415 § 1 kpk w razie skazania oskarżonego, w wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka na rzecz pokrzywdzonego obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części, lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Tych obowiązków nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Przepis ten jednoznacznie wyklucza dopuszczalność rozstrzygania w różnych postępowaniach o tej samej szkodzie. Jeżeli zatem oskarżonemu W. C. wniesionym w sprawie aktem oskarżenia zarzucono popełnienie czynu z art. 300 § 2 kk polegającego na tym, że oskarżony w dniu 23 marca 2022 r. udaremnił zaspokojenie swoich wierzycieli, poprzez zbycie zajętego w dniu 26 stycznia 2022 r. przez Asesora Komorniczego B. D. pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...): (...), w ten sposób działając w celu udaremnienia wykonania orzeczeń sądowych - nakazów zapłaty wydanych w postępowaniach upominawczych:
W tych postępowaniach prowadzone były już postępowania egzekucyjne, w których m.in. dokonano zajęcia samochodu, opisanego w zarzucanym oskarżonemu czynie. Egzekwowanie tych wierzytelności znajduje się na różnych etapach postępowania, albowiem w różnych wysokościach zostały wyegzekwowane należności przez poszczególne podmioty. Sąd Rejonowy nie wyliczał faktycznie niewyegzekwowanych jeszcze kwot. Wszystkie typy czynów określonych w poszczególnych przepisach art. 300 kk należą do kategorii przestępstw skutkowych. Kryminalizacją w typie czynu zabronionego stypizowanego w art. 300 § 2 kk objęto tylko te postacie udaremniania egzekucji (przez dłużnika), które prowadzą do oznaczonego skutku, a mianowicie udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela (wyrok SA w Katowicach z dnia 15 listopada 2019 r., II AKa 368/19). Wyrządzenie szkody, o którym mowa w art. 300 § kk, jest niczym innym jak właśnie udaremnieniem lub uszczupleniem zaspokojenia wierzyciela. Wniosek z tego, że każde udaremnienie i każde uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela jest wyrządzeniem mu szkody. Nie jest to jednak szkoda materialna bezpośrednio wyrządzona tym przestępstwem, bowiem już wcześniej zasądzono od oskarżonego należność i została skierowana (jak w niniejszej sprawie) do egzekucji komorniczej. Sprawca dokonując sprzedaży pojazdu zajętego w postępowaniu egzekucyjnym na zaspokojenie należności w kwocie około 43.000 zł wynikających z tytułów egzekucyjnych, udaremnił wykonanie roszczeń dochodzonych w tych postępowaniach w ramach egzekwowania prawomocnych orzeczeń sądowych. Nałożone na oskarżonego W. C., na podstawie art. 72 § 2 kk, zobowiązania zapłacenia na rzecz:
były już przedmiotem postępowań cywilnych i o nich prawomocnie orzeczono. Tych należności wierzyciele dochodzili na drodze egzekucji komorniczej, w toku której zajęto samochód, który został przez oskarżonego zbyty. Zawarta w art. 415 § 1 kpk klauzula antykumulacyjna odnosi się do każdego określonego w ustawie wypadku orzekania karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody, zabrania nałożenia obowiązku naprawienia szkody wówczas, gdy roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono i to niezależnie od tego, czy roszczenie zasądzone w postępowaniu cywilnym zostało skutecznie wyegzekwowane (wyrok SN z dnia 5 czerwca 2019 r., III KK 157/19). Do spełnienia przesłanek zawartych w przywołanym przepisie dochodzi wyłącznie w sytuacji, w której w uprzednio prowadzonym postępowaniu roszczenie uwzględniono, gdyż tylko w takim wypadku dojść może do zbiegu tytułów egzekucyjnych (wyrok SA w Katowicach z dnia 8 marca (...)., II AKa 34/12; wyrok SA w Katowicach z dnia 22 lutego 2018 r., II AKa 519/17). Dla zastosowania przewidzianej w art. 415 § 1 zd. 2 kpk reguły nie ma znaczenia, czy roszczenie, o którym wcześniej orzeczono w postępowaniu cywilnym, zostało wyegzekwowane, czy też egzekucja okazała się nieskuteczna (wyrok SN z dnia 21 lutego 2013 r., V KK 14/13; wyrok SN z dnia 3 czerwca 2020 r., V KK 184/19). Jeśli pokrzywdzony wybrał drogę postępowania cywilnego do dochodzenia roszczenia i drogę tę zakończył uzyskując orzeczenie przyznające mu dochodzoną kwotę (z odsetkami), to bezskuteczność egzekucji nie zmienia zakazu ustanowionego w art. 415 § 1 kpk (wyrok SA w Warszawie z dnia 20 września 2021 r., II AKa 2/21). Klauzula wskazana w przywołanym przepisie wymaga tożsamości podmiotowej i przedmiotowej roszczenia, do którego się odnosi. Z art. 415 § 1 kpk jasno wynika zakaz rozstrzygania w różnych postępowaniach o tej samej szkodzie, a co za tym idzie zakaz kumulowania tytułów egzekucyjnych wynikających z różnych orzeczeń. Nawet fakt umorzenia postępowania egzekucyjnego nie niweluje istnienia wydanego tytułu wykonawczego (wyrok SA w Warszawie z dnia 29 listopada 2017 r., II AKa 355/17). Zawarta w przepisie art. 415 § 1 kpk, klauzula antykumulacyjna odnosi się do każdego określonego w ustawie wypadku orzekania karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody, a więc także określonego w art. 72 § 2 kk (wyrok SA w Warszawie z dnia 8 października 2020 r., II AKa 87/19), stąd też zasadność zarzutu Skarżącego. |
|||
Wniosek |
|||
o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez wyeliminowanie z pkt. III zaskarżonego orzeczenia zobowiązania oskarżonego do zapłaty kwoty 39.000 złotych na rzecz J. K., kwoty 24.000 złotych na rzecz A. D., kwoty 59.233 złotych na rzecz M. W., kwoty 2.648 złotych na rzecz (...) Sp. z o.o. Sp. k. w T., kwoty 44.634 złotych na rzecz firmy (...) Sp. z o.o. w P. w terminie 1 roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia i zobowiązanie oskarżonego do informowania Sądu o przebiegu okresu próby na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||
Wobec zasadności podniesionego zarzutu, by uniknąć kumulowania tytułów egzekucyjnych obejmujących już wcześniej zasądzone od oskarżonego na rzecz wierzycieli roszczenia (wraz z odsetkami i kosztami postępowań) na drodze postępowania cywilnego, których egzekucja została przypisanym oskarżonemu W. C. czynem z art. 300 § 2 kk, jako skutek zbycia zajętego przez komornika samochodu, udaremniona lub utrudniona, Sąd Rejonowy nie powinien obejmować ponownie tych roszczeń wierzycieli, tym razem karnoprawnym obowiązkiem naprawienia szkody orzekanym na podstawie art. 72 § 2 kk. Stąd też postulat Prokuratora o wyeliminowanie z pkt III zaskarżonego orzeczenia tego obowiązku zasługiwał na uwzględnienie. Stosownie do dyspozycji art. 72 § 1 kk, zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności, które nie jest połączone z jednoczesnym orzeczeniem środka karnego, zobowiązuje do nałożenia na oskarżonego przynajmniej jednego z obowiązków probacyjnych wymienionych w art. 72 § 1 pkt 1-8 kk. Dlatego też zgłoszony wniosek w tym zakresie jest zasadny. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Sąd Okręgowy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Strzyżowie z dnia 15 kwietnia 2024 r. (sygn. akt II K 211/23), którym Sąd ten uznał oskarżonego W. C. za winnego popełnienia występku z art. 300 § 2 kk polegającego na tym, że oskarżony w dniu 23 marca 2022 r. w miejscowości S., pow. (...), woj. (...) w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądowego - nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 14 grudnia 2020 r. (sygn. akt V GNc 4036/20), nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 14 lutego 2022 r. (sygn. akt V GNc 372/22), nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 18 maja 2022 r. (sygn. akt V GNc 1259/22), nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 27 października 2021 r. (sygn. akt V GNc 1169/21), nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 21 października 2021 r. (sygn. akt V GNc 2653/21), nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 24 lutego 2021 r. (sygn. akt V GNc 4336/20), udaremnił zaspokojenie swoich wierzycieli A. D., J. K., M. W., firmy (...) Sp. z o.o. Sp. k., firmy (...) Sp. z o.o. poprzez zbycie zajętego w dniu 26 stycznia 2022 r. przez Asesora Komorniczego B. D. pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...): (...). Za tak przypisany występek na podstawie art. 300 § 2 kk Sąd orzekł wobec oskarżonego karę jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 kk, warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat. Sąd odwoławczy zaakceptował zasądzenie na podstawie art. 627 kpk od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwoty 220 zł tytułem kosztów sądowych. |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Orzeczenie Sądu Rejonowego w zakresie przypisania oskarżonemu zarzucanego mu aktem oskarżenia, następnie przypisanego zaskarżonym wyrokiem, czynu z art. 300 § 2 kk, nie było przez Skarżącego kwestionowane. W tym zakresie nie ujawniono okoliczności, które nakazywałyby ingerencję w treść wyroku niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów. Stąd też wyrok Sądu Rejonowego w Strzyżowie w powyżej wskazanym zakresie został utrzymany w mocy. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Sąd Odwoławczy, uwzględniając wnioski apelacji Prokuratora, zmienił wyrok Sądu Rejonowego w Strzyżowie z dnia 15 kwietnia 2024 r. (sygn. akt II K 211/13), w zaskarżonej części w ten sposób, że uchylił orzeczone na podstawie art. 72 § 2 kk wobec oskarżonego W. C. zobowiązania (pkt III wyroku Sądu Rejonowego), a na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk zobowiązał oskarżonego do informowania co 6 miesięcy Sądu Rejonowego w Strzyżowie o przebiegu okresu próby. |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Sąd Rejonowy w Strzyżowie, skazując oskarżonego W. C. za przypisany mu występek z art. 300 § 2 kk na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, na podstawie art. 72 § 2 kk zobowiązał oskarżonego do zapłaty kwoty 39.000 zł na rzecz J. K., kwoty 24.000 zł na rzecz A. D., kwoty 59.233 zł na rzecz M. W., kwoty 2.648 zł na rzecz (...) Sp. z o.o. Sp. k. w T., kwoty 44.634 zł na rzecz firmy (...) Sp. z o.o. w P. w terminie 1 roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia. Zobowiązanie tak sformułowane obejmuje już raz zasądzone kwoty w postępowaniach cywilnych zakończonych prawomocnymi nakazami zapłaty wydanymi w postępowaniu upominawczym na rzecz podmiotów, które występowały w postępowaniu karnym jako wierzyciele, pokrzywdzeni zbyciem przez W. C. samochodu zajętego przez asesora komorniczego w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym właśnie z tytułów egzekucyjnych wydanych przeciwko dłużnikowi - W. C.. Stąd też zważywszy na zasadność zarzutów apelacji Prokuratora, przekonującego, iż z uwagi na obowiązywanie klauzuli antykumulacyjnej z art. 415 § 1 kk, Sąd Rejonowy błędnie, z naruszeniem art. 72 § 2 kk, orzekł o zobowiązaniu oskarżonego do naprawienia szkody, w ramach zastosowanego środka probacyjnego. Stąd też Sąd odwoławczy uczynił to poprzez uchylenie orzeczonego w pkt III na podstawie art. 72 § 2 kk wobec oskarżonego zobowiązania. Ponieważ zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary, które nie jest połączone z jednoczesnym orzeczeniem środka karnego lub kompensacyjnego, stosownie do dyspozycji art. 72 § 1 kk, zobowiązuje sąd do nałożenia na oskarżonego przynajmniej jednego z obowiązków probacyjnych wymienionych w pkt 1-8 tego przepisu, Sąd Odwoławczy wobec wyeliminowania z wyroku pkt III Sąd na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk, zobowiązał oskarżonego do informowania Sądu Rejonowego w Strzyżowie o przebiegu okresu próby. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
III |
Stosownie do dyspozycji art. 624 § 1 kpk w uwzględnieniu wniesionego na korzyść oskarżonego przez oskarżyciela publicznego środka odwoławczego, Sąd Odwoławczy zwolnił oskarżonego W. C. od uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a poniesionymi w tym zakresie wydatkami obciążył Skarb Państwa. |
7. PODPIS |
SSO Grażyna Artymiak |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Oskarżyciel publiczny |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Rejonowego w Strzyżowie z dnia 15 kwietnia 2024 r. (sygn. akt II K 211/23) w sprawie W. C. |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☒ |
co do kary |
|||||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Rzeszowie
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Grażyna Artymiak
Data wytworzenia informacji: