Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

III Ka 290/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sąd Rejonowego w Rzeszowie wyrokiem z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie o sygn. akt X K 359/22 przeciwko H. H. oskarżonemu o czyn z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 77 § 1 kks oraz art. 6 § 2 kks i art. 9 § 3 kks.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Henry R. H.

Uprzednia karalność

Informacja z K.

k. 267-268

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dotychczasowa karalność oskarżonego

Informacja z K.

Dowód w postaci informacji z K. w odniesieniu do oskarżonego H. H. nie budzi wątpliwości, ani w zakresie formy, ani treści. Została ona sporządzona przez uprawniony do tego podmiot w formie przewidzianej dla tej czynności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała jej autentyczności i rzetelności.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut obrońcy oskarżonego

1)

Ad 1)

2)

Ad 2)

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż oskarżony popełnił czyn z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 77 § 1 kks oraz art. 6 § 2 kks i art. 9 § 3 kks, kiedy to z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednoznacznie, iż oskarżony miał zamiar popełnienia czynów zabronionych oraz iż oskarżonemu można przypisać winę w popełnieniu czynów,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych może być uznany za trafny jedynie wówczas, gdy skarżący wykaże, że rozstrzygnięcie sądu nie uwzględnia całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego bądź że ocena poszczególnych dowodów jest sprzeczna z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego, czy wskazaniami wiedzy. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do polemiki ze stanowiskiem Sądu wyrażonym w uzasadnieniu wyroku i prezentowania odmiennej oceny dowodów. W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy prawidłowo poczynił ustalenia faktyczne na podstawie całokształtu materiału dowodowego odnosząc się do środków dowodowych w zakresie ich wiarygodności i przydatności dla czynionych ustaleń faktycznych. Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji, jak i odtworzony na podstawie tego materiału dowodowego stan faktyczny. Skarżący nie wskazuje na żadne istotne okoliczności, które świadczyłyby o brakach w ustaleniach, czy też niewłaściwej ocenie prowadzącej do diametralnie innej wersji przebiegu zdarzeń. Kontrola odwoławcza nie wykazała by Sąd Rejonowy dokonując ustaleń faktycznych działał wbrew regułom zasady swobodnej oceny dowodów, poza ramami i bez podstawy w obowiązującym prawie oraz z naruszeniem zasad wiedzy, logiki rozumowania i doświadczenia życiowego. Niemniej godzi się zauważyć, że to Skarżący zebrany w sprawie materiał dowodowy potraktował w sposób selektywny i ogólnikowy. Ustalenia faktyczne nie zawsze też muszą bezpośrednio wynikać z konkretnych dowodów. Mogą one także zostać wyprowadzone z nieodpartej logiki sytuacji stwierdzonej konkretnymi dowodami, jeżeli owa sytuacja jest tego rodzaju, że stanowi oczywistą przesłankę, na podstawie której doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny wniosek, iż dane okoliczności faktycznie wystąpiły. Oskarżony na terenie Polski prowadził działalność gospodarczą. Znane mu były reguły i zasady regulowania zobowiązań podatkowych związanych z dochodami uzyskiwanymi przez zatrudnianych przez kierowaną przez niego spółkę pracowników. Posiadał w tej mierze negatywne doświadczenia, bowiem za zaniechania wobec Urzędu Skarbowego w związku z nieodprowadzaniem podatku dochodowego był już karany wyrokiem Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 30 października 2018 r. (sygn. akt II K 572/16) za występek z art. 77 § 2 kks i art. 77 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks na grzywnę (informacja z K. k.267-268). Nie wyciągnął z tego tytułu żadnych wniosków. Stąd twierdzenie Skarżącego, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednoznacznie, że „oskarżony miał zamiar popełnienia czynów zabronionych” oraz że „można mu przypisać winę w ich popełnieniu” jest gołosłowne, nie znajduje żadnego uzasadnienia. Zgromadzona w sprawie dokumentacja dotycząca zatrudnienia pracowników, wysokości osiąganych przez nich dochodów oraz brak stosownych działań w kierunku rozliczenia się z naliczonego a nieodprowadzonego podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wykazuje wyczerpanie znamion strony przedmiotowej zarzucanego, a następnie przypisanego oskarżonemu czynu. Oskarżony był prezesem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.. Zarządzał tą spółką jednoosobowo. Miał zatem świadomość spoczywających na nim, jako płatniku zobowiązań podatkowych obowiązków. Ta kwestia również nie budzi wątpliwości. Krytyka odwoławcza, aby była skuteczna, musi wykazywać braki w zakresie logicznego rozumowania sądu orzekającego. Jeśli tego nie czyni, a ogranicza się do twierdzeń, że zdarzenia należy inaczej ocenić, to nie może być uwzględniona przez Sąd odwoławczy. Innymi słowy, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie może sprowadzać się do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego, lecz powinien polegać na wykazaniu, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. W niniejszej sprawie, wbrew zarzutom Skarżącego, wina oskarżonego została wykazana w oparciu o całokształt spójnego materiału dowodowego, zwłaszcza z dokumentów, a które to dowody prawidłowo zweryfikowane poprzez pryzmat logicznego myślenia i doświadczenia życiowego tworzą przekonujący obraz zdarzeń, które legły u podstaw zarzutów aktu oskarżenia. Zarzut tak postawiony nie jest zasadny.

Zarzut obrońcy oskarżonego

obrazy przepisów postępowania, mająca wpływ na treść orzeczenia, a to:

art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk poprzez rozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości ujawnionych w toku postępowania wyłącznie na niekorzyść oskarżonego;

art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez powierzchowne zbadanie i ocenienie materiału dowodowego oraz uznanie, iż oskarżony wiedział o konieczności opłacenia zaległości podatkowych przy czym nie spłacał zaległości;

art. 173 § 1 kks poprzez naruszenie prawa oskarżonego do obrony i procedowania pod jego nieobecność, bez dysponowania jego wyjaśnieniami, co stanowi rażącą niesprawiedliwość i finalnie błędne uznanie, iż w realiach niniejszej sprawy doszło do zaistnienia wszystkich przesłanek warunkujących możliwość przeprowadzenia postępowania w stosunku do nieobecnych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty obrazy przepisów postępowania przedstawione w apelacji - po ich gruntownej analizie i zestawieniu z zebranymi w prawie dowodami - mają w istocie charakter polemiczny i opierają się wyłącznie na wybiórczej oraz subiektywnej ocenie zebranych w sprawie dowodów. Odnosząc się do poszczególnych przepisów, naruszenie których zarzuca skarżący wskazać należy, że nie może być skuteczną podstawą wzruszenia orzeczenia art. 4 kpk, który statuuje ogólną zasadę obiektywizmu organów procesowych. Przestrzeganie naczelnych zasad procesu karnego jest gwarantowane w przepisach szczegółowych i dopiero wskazanie naruszenia tych konkretnych, szczegółowych przepisów może uzasadniać zarzut apelacyjny. Niezbędne jest tu zatem wykazanie konkretnej normy procesowej, którą naruszono w związku z zasadą obiektywizmu statuowaną w tym powołanym przez Skarżącego przepisie. Nie jest zatem prawidłowe podnoszenie zarzutu naruszenia art. 4 kpk bez jego powiązania z przepisami konkretyzującymi tą zasadę w postępowaniu organu procesowego. Takim nie jest wskazany w zarzucie art. 5 § 2 kpk. Naruszenie art. 4 kpk następuje bowiem poprzez niedochowanie poprawności stosowania innych przepisów szczególnych, które stanowią gwarancję realizacji zasady obiektywizmu, tej podstawowej zasady procesowej. Na naruszenia takich Skarżący nie wskazuje.

Kolejny zarzut obrazy art. 5 § 2 kpk nie może być podnoszony jednocześnie z zarzutem naruszenia art. 7 kpk (postanowienie SN z dnia 9 kwietnia 2021 r., IV KK 415/20, LEX nr 3159990), jak czyni to Skarżący, gdyż dotyczy on wtórnej do ustaleń faktycznych płaszczyzny procedowania. Przepisy art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk mają charakter rozłączny. Zastosowanie art. 5 § 2 kpk możliwe jest jedynie wówczas, gdy mimo przeprowadzenia wszystkich możliwych dowodów oraz dokonania ich oceny, spełniającej wymogi określone w art. 7 kpk, pojawią się w sprawie takie wątpliwości, których nie da się wyeliminować (wyrok SA w Warszawie z dnia 18 października 2021, II AKa 286/20, LEX nr 3283604). Dokonanie przez sąd odwoławczy nowej, odmiennej oceny dowodów, czego zdaje się oczekiwać Skarżący, jest uzasadnione tylko wówczas, gdy w wyniku kontroli odwoławczej stwierdzona zostanie dowolność oceny poczynionej przez Sąd I instancji. Nie można wprawdzie wykluczyć sytuacji, że pomimo wysiłków Sądu pojawią się wątpliwości, o których mowa w art. 5 § 2 kpk, lecz warunkiem ich powstania musi być prawidłowo przeprowadzone postępowanie dowodowe i ocena dowodów uwzględniająca wymogi art. 7 kpk. Dla zasadności zarzutu obrazy art. 5 § 2 kpk nie wystarczy zatem zaprezentowanie przez Skarżącego własnych wątpliwości, co do stanu dowodów. Skarżący, dążąc do skutecznego podniesienia zarzutu naruszenia art. 5 § 2 kpk, powinien w środku odwoławczym wyraźnie wskazać, jakie wątpliwości sąd a quo rozstrzygnął na niekorzyść oskarżonego albo też ewentualnie, jakie wątpliwości sąd w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy powinien był powziąć, uzasadniając jednocześnie, jakie względy leżą u podstaw wniosku o powinności powzięcia tych wątpliwości przez sąd I instancji. O naruszeniu tego przepisu można bowiem mówić tylko wówczas, gdy sąd meriti ustalając, że zachodzą niedające się usunąć wątpliwości, nie rozstrzygnie ich na korzyść oskarżonego. Jednocześnie należy ponownie przypomnieć, że naruszenie zasady in dubio pro reo możliwe jest jedynie wtedy, gdy sąd w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe i w sposób zgodny z art. 7 kpk ocenił zgromadzone dowody, a pomimo tego z dowodów uznanych za wiarygodne nadal wynikają co najmniej dwie wersje faktyczne, które organ procesowy rozstrzyga niezgodnie z kierunkiem określonym w art. 5 § 2 kpk (postanowienie SN z dnia 12 lipca 2021 r., IV KK 726/19, LEX nr 3232651). Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika, by Sąd Rejonowy powziął w tej mierze jakiekolwiek wątpliwości. Chybiony jest zatem zarzut naruszenia tego przepisu.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 410 kpk zauważyć należy, że obowiązkiem Sądu jest opierać swoje rozstrzygnięcia na całokształcie materiału dowodowego, co nie oznacza obowiązku czynienia podstawą orzeczenia wszystkich przeprowadzonych dowodów. Skarżący nie wskazał, by Sąd I instancji pominął jakieś przeprowadzone dowody, bądź oparł orzeczenie na dowodach nieprzeprowadzonych w toku rozprawy. Natomiast odrzucenie dowodów jako niewiarygodnych nie stanowi obrazy powoływanego art. 410 kpk, a może być oceniany tylko w kategoriach utrzymania się przez Sąd Rejonowy w granicach zasady swobodnej oceny dowodów. Jeżeli skarżący nie wykaże, że określonej okoliczności (dowodu) nie ujawniono, nie przeprowadzono, albo uczyniono to sprzecznie z procedurą, to zarzut naruszenia wymienionego przepisu jest pusty. Zarzut zaś obrazy prawa procesowego z art. 7 kpk nie został w przekonujący sposób wykazany. Wbrew twierdzeniom Skarżącego Sąd orzekał w oparciu o wszystkie zgromadzone dowody, które ocenił prawidłowo i właściwie uzasadnił dlaczego dał wiarę dowodom, które uczynił podstawą ustaleń faktycznych. Szczegółowa argumentacja w tym zakresie znajduje się w treści pisemnego uzasadnienia. Sąd odniósł się do najistotniejszych dowodów rzutujących na ustalane okoliczności faktyczne przesądzające o przypisaniu oskarżonemu realizacji znamion czynu mu zarzucanego. Sąd Okręgowy podziela dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę materiału dowodowego i wyciągnięte wnioski w zakresie czynionych na ich podstawie ustaleń faktycznych. W kwestii naruszenia art. 7 kpk istotne jest wykazanie konkretnych uchybień w przedstawionym przez Sąd wywodzie argumentacyjnym, natomiast sama prezentacja przez Skarżącego własnej oceny dowodów czy interpretacji ustalonych okoliczności, nie jest aktywnością, która może doprowadzić do stwierdzenia naruszenia przywoływanych przepisów. Sam fakt, że przyjęte przez Sąd założenia dowodowe nie odpowiadają subiektywnym oczekiwaniom strony, nie jest bowiem wystarczający do uznania zasadności zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów (postanowienie SN z dnia 22 marca 2022 r., II KK 31/21, Legalis nr 2741089). Nie stanowi zatem naruszenia podniesionych w apelacji przepisów postępowania dokonanie oceny materiału dowodowego przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań stron procesowych. Dokonanie oceny materiału ujawnionego, nieodpowiadającej interesowi procesowemu skarżącego, nie uchybia dyspozycji wymienianych w apelacji przepisów (wyrok SA w Łodzi z dnia 7 grudnia 2016 r., II AKa 223/16). Samo nawet stwierdzenie naruszenia przepisów postępowania nie przesądza o zasadności zarzutu, konieczne jest ponadto wykazanie, że stwierdzone uchybienie procesowe mogło mieć - in concreto - wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia (uchwała SN z dnia 22 października 2007 r., (...) 73/07, LEX nr 569070). W tym kierunku Skarżący nie podnosi żadnych przekonujących i umotywowanych twierdzeń.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 173 § 1 kks. Owszem prowadzenie postępowania pod nieobecność oskarżonego, jak zarzuca skarżący, sprawia że oskarżyciel publiczny sporządza i wnosi akt oskarżenia, a Sąd wydaje orzeczenie, bez dysponowania wyjaśnieniami oskarżonego. Konstrukcja postępowania w stosunku do nieobecnych umożliwia jednak prowadzenie sprawy wobec osoby, której nie przesłuchano w charakterze podejrzanego. Do przesłanek pozytywnych tego postępowania zaliczono alternatywnie albo przebywanie sprawcy na stałe za granicą, albo niemożność ustalenia jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju. Te warunki prowadzenia postępowania w stosunku do nieobecnych w realiach niniejszej sprawy zostały spełnione. Na etapie wstępnym w toku prowadzonych czynności organ procesowy podjął starania w kierunku doręczenia oskarżonemu wezwania. Liczne czynności wskazują na podjęte przez organy postępowania przygotowawczego starania zmierzające do ustalenia miejsca pobytu sprawcy i jego przesłuchania. Udokumentowano także negatywne wyniki tych czynności. Ta sytuacja nie uległa zmianie w toku postępowania sądowego. Jednocześnie dowody zgromadzone w stadium przygotowawczym pozwalały na pełną i jednoznaczną ocenę zachowania zarzucanego oskarżonemu (zgromadzona dokumentacja), a zatem wina sprawcy i okoliczności popełnienia zarzucanego mu czynu nie budziły wątpliwości. Wobec tego nie wystąpiła przesłanka negatywna trybu postępowania w stosunku do nieobecnych, czemu dał wyraz Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Nie można też twierdzić, że doszło do naruszenia prawa oskarżonego do obrony i procedowania pod jego nieobecność z naruszeniem tego prawa. Od strony formalnej zadbano, by oskarżony był reprezentowany przez ustanowionego z urzędu obrońcę. Brak miejsca pobytu oskarżonego, niemożność doręczenia mu wezwania, mimo podejmowanych prób poszukiwania oskarżonego, uzasadniał odstąpienie od odebrania niego wyjaśnień. Zarzut obrazy powołanego w apelacji przepisu nie jest zasadny.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu,

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania;

o zwolnienie oskarżonego z ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku, zważywszy na niezasadność podniesionego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, jak i obrazy przepisów postępowania. Podniesione zarzuty sprowadzały się bowiem do polemiki z ocenami i ustaleniami Sądu Rejonowego, wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Stanowczość ustaleń faktycznych poczynionych na podstawie kompletnego i poprawnie zgromadzonego materiału dowodowego oraz prawidłowość wyciągniętych wniosków co do kwestii podstaw do pociągnięcia do odpowiedzialności oskarżonego za czyn mu zarzucony aktem oskarżenia - przy zaniechaniu ze strony Skarżącego wskazania na braki postępowania dowodowego, które byłyby możliwe do uzupełnienia w toku ponownie prowadzonego postępowania - sprawia, że nie był zasadny również wniosek o przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Rejonowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w sposób kompletny i wyczerpujący. Zgromadzone dowody następnie poddał rzetelnej analizie i na tej podstawie wyprowadził całkowicie słuszne wnioski zarówno co do winy oskarżonego w popełnieniu przypisanego mu przestępstwa skarbowego, jak i subsumcji prawnej jego zachowania pod wskazane przepisy ustawy karnej-skarbowej, a także rodzaju i wymiaru orzeczonej wobec niego kary. Przedmiotem rozważań były wszystkie zgromadzone dowody, które zostały ocenione w zgodzie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Wyprowadzone zatem na tej podstawie stanowisko Sądu Rejonowego korzysta z ochrony przewidzianej w art. 7 kpk, a ponieważ jednocześnie nie zostało ono w żaden rzeczowy i przekonywujący sposób podważone przez apelującego, przeto w całej rozciągłości zasługiwało na aprobatę sądu odwoławczego. Wobec niestwierdzenia przez Sąd Okręgowy zarzucanego w apelacji obrońcy naruszenia wskazanych w niej przepisów postępowania, a tym samym także i zarzucanej wadliwości poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń stanu faktycznego, przemawiających za przyjęciem sprawstwa oskarżonego, bezprawności, karygodności przypisanego mu czynu, jak i jego zawinienia - brak było podstaw do uwzględniania wniosku o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. Przy braku podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego, a przy pełności i zupełności postępowania oraz niewystępowaniu uchybień, o jakich mowa w art. 439 kpk i 440 kpk, braku podstaw do uwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, brak było także podstaw do uwzględnienia postulatów związanych z kosztami postępowania odwoławczego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Sąd Rejonowy pociągnął do odpowiedzialności (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., na podstawie art. 24 § 1 kks uczynił tą spółkę odpowiedzialną za orzeczoną wobec oskarżonego grzywnę, a także na podstawie art. 24 § 5 kks zobowiązał spółkę do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa uzyskanej korzyści majątkowej w postaci niewpłaconych zaliczek od osób fizycznych oraz zaliczek na zryczałtowany podatek od osób fizycznych w łącznej kwocie 108.439,00 zł. Jednak na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku ustalił w sposób niewątpliwy, że (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego i zwolnił reprezentującego spółkę adw. M. B. z jego obowiązków działania z urzędu w imieniu spółki.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Według art. 24 § 1 kks warunkiem nałożenia odpowiedzialności posiłkowej jest m.in. ustalenie, iż podmiot, jakiego ona dotyczy, odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową. W tej pierwszej sytuacji (podmiot odniósł korzyść) zachodzi sytuacja przewidziana w art. 24 § 5 kks, a zatem podmiot taki, niezależnie od nałożenia na niego odpowiedzialności posiłkowej za orzeczoną wobec sprawcy przestępstwa skarbowego grzywnę, powinien zostać zobowiązany także do zwrotu korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa skarbowego popełnionego przez tego sprawcę. Podkreślić należy, iż chodzi o sytuację, gdy to podmiot, w imieniu którego działał sprawca, odniósł korzyść – sytuacja taka uzasadnia zobowiązanie go do zwrotu korzyści majątkowej. Niewątpliwie prawidłowe były ustalenia Sądu Rejonowego, a wcześniej prowadzącego postępowanie przygotowawcze organu finansowego o występowaniu podstaw faktycznych i prawnych pociągnięcia (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. do odpowiedzialności posiłkowej. Oskarżony Henry R. H. był prezesem jednoosobowego zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.. Był zatem osobą odpowiedzialną za prowadzenie spraw spółki w tym jej sprawy finansowe. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. była płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgromadzona w sprawie dokumentacja potwierdza pobranie zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz zaliczek na zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych, jednocześnie zaś niedokonanie wpłat z tego tytułu na rachunek (...) Urzędu Skarbowego, chociaż dokonano wypłat dla zatrudnionych pracowników. Niewpłacone w terminie należności wynikające z obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych stanowiły korzyść dla (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.. Przywołane podstawy prawne zarówno odpowiedzialności tej spółki za grzywnę orzeczoną wobec oskarżonego, jak i zobowiązanie do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa uzyskanej przez spółkę korzyści majątkowej w postaci niewpłaconych zaliczek od osób fizycznych, były prawidłowe. Oskarżyciel publiczny wnosząc akt oskarżenia oraz wniosek o pociągnięcie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. do odpowiedzialności posiłkowej miał ku temu podstawy faktyczne i prawne. Niestety przedłużające się postępowanie sądowe sprawiło, że wyrok zapadł już po wykreśleniu tej spółki z KRS (informacja z KRS k.192-198). (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. „przestała istnieć” (rozwiązanie spółki bez przeprowadzenia likwidacji - postanowienie Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 2 stycznia 2023 r.) przed wydaniem przez Sąd Rejonowy zaskarżonego wyroku czynienie z niej podmiotu posiłkowo odpowiedzialnego, czy nakładanie na nią obowiązku zwrotu uzyskanej korzyści majątkowej stało się bezprzedmiotowe.

Do podmiotu posiłkowo odpowiedzialnego, zgodnie z art. 125 § 1 kks mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące oskarżonego. Skoro podmiot objęty odpowiedzialnością posiłkową był reprezentowany z urzędu przez adw. M. B., a Sąd po uzyskaniu stanowiska o braku podstaw do reprezentowania nieistniejącego już podmiotu zwolnił adwokata z obowiązku świadczenia pomocy prawnej z urzędu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., to powinien być w tym konsekwentny. Zwalniając reprezentanta procesowego spółki, pozbawił ją właściwej reprezentacji i możliwości obrony przed odpowiedzialnością posiłkową. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. przestała istnieć i w dacie wyrokowania (13 grudnia 2023 r.) nie było możliwe skuteczne obciążenie jej odpowiedzialnością posiłkową. Kierunek i zakres zaskarżenia uniemożliwia natomiast nałożenie na oskarżonego obowiązku zwrotu na rzecz Skarbu Państwa uzyskanej korzyści majątkowej przez spółkę, której prezesem jednoosobowego zarządu był Henry R. H. w czasie popełnienia objętego zarzutem aktu oskarżenia czynu.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie, którym to wyrokiem Sąd ten uznał oskarżonego H. H. za winnego popełnienia czynu stanowiącego przestępstwo skarbowe z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 77 § 1 kks oraz art. 6 § 2 kks i art. 9 § 3 kks polegającego na tym, że oskarżony jako prezes jednoosobowego zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., ul. (...), będącej płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, jako osoba odpowiedzialna za sprawy gospodarcze, w szczególności finansowe Spółki, w okresie od 22 lutego 2016 r. do 20 stycznia 2017 r., działając w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności, nie wpłacił w przewidzia­nym przepisami terminie, tj. do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek (...) Urzędu Skarbowego w R., ul. (...), pobranych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za miesiąc od stycznia do grudnia 2016 r. oraz zaliczek na zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych za styczeń, czerwiec, lipiec i październik 2016 r., z tytułu dokonanych wypłat dla zatrudnionych pracowników, w łącznej wysokości 108.439 zł, czym naruszył przepisy art. 38 ust. 1, art. 41 ust. 1 i art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 ze zm.) w zw. z art. 30 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 ze zm.). Za tak przypisany czyn Sąd Rejonowy, na podstawie art. 77 § 2 kks, wymierzył oskarżonemu grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych przy przyjęciu, że jedna stawka wynosi 150 zł (pkt I sentencji wyroku).

Sąd Okręgowy utrzymując w mocy zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego zaakceptował rozstrzygnięcia tego Sądu w zakresie kosztów procesu, w tym zasądzenie:



na podstawie art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze od Skarbu Państwa na rzecz adw. B. B. kwoty 1.733,40 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną z urzędu oskarżonemu H. H. w postępowaniu przygoto­wawczym i sądowym (pkt IV sentencji wyroku),



na podstawie art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. B. kwoty 1.229,40 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną z urzędu odpowiedzialnej posiłkowo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. w postępowaniu przygoto­wawczym i sądowym (pkt V sentencji wyrku),



na podstawie art. 627 kpk i art. 113 § 1 kks od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości w kwocie 3.812,80 zł (pkt VI sentencji wyroku).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego jako niezasadna nie zasługiwała na uwzględnienie. Licznie, lecz całkowicie wybiórczo przytoczone w niej argumenty dla poparcia prezentowanego stanowiska, mające uzasadniać naruszenie przepisów postępowania, a w konsekwencji i wadliwość poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń stanu faktycznego - były całkowicie chybione i stąd nie mogły się wywołać postulowanych przez Skarżącego konsekwencji. Przekonanie Sądu Rejonowego o wiarygodności dowodów stanowiących podstawę czynionych ustaleń, pozostaje pod ochroną art. 7 kpk, gdyż zostało poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu materiału dowodowego sprawy, rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (postanowienie SN z dnia 11 kwietnia 2018 r., IV KK 104/18). W świetle wymowy całokształtu ujawnionych dowodów, prawidłowo ocenionych przez Sąd I instancji, jak również wyciągniętych wniosków w zakresie sprawstwa, bezprawności, karygodności i zawinienia przypisanego oskarżonemu czynu oraz wymiaru kary, która odpowiada dyrektywom sądowego wymiaru kary, wobec braku podstaw do uwzględnienia podniesionych zarzutów i wniosków zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego, Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 449 kpk i 456 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, jako w pełni słuszny i trafny, w zakresie jego pkt I oraz będących jego konsekwencją akcesoryjnych rozstrzygnięć w przedmiocie kosztów procesu (pkt IV-VI).

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy uchylił pkt II i III zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego. Tymi uchylonymi rozstrzygnięciami Sąd ten na podstawie art. 24 § 1 kks za karę grzywny orzeczoną wobec oskarżonego uczynił w całości odpowiedzialnym posiłkowo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. (pkt II), zaś na podstawie art. 24 § 5 kks zobowiązał - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa uzyskanej korzyści majątkowej w postaci niewpłaconych zaliczek od osób fizycznych oraz zaliczek na zryczałtowany podatek od osób fizycznych w łącznej kwocie 108.439,00 zł (pkt III).

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyna dokonanej zmiany została omówiona w pkt 4 uzasadnienia.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

IV

Zważywszy na nieuwzględnienie apelacji wniesionej na korzyść oskarżonego na podstawie art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks koszty postępowania odwoławczego obciążają oskarżonego (art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks).

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy prawo o adwokaturze koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej przez adwokata ustanowionego z urzędu ponosi Skarb Państwa. Stanowią one wydatki wykładane przez Skarb Państwa w toku postępowania (art. 618 § 1 pkt 11 kpk). Dlatego też Sąd odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz:



adw. M. B. kwotę 1033,20 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu podmiotowi posiłkowo odpowiedzialnemu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. w terminie rozprawy odwoławczej. Wysokość zasądzonej kwoty wynika z § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 20 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2024, poz. 763). Obejmuje ona opłatę za obronę przed sądem okręgowym w II instancji (840 zł), podwyższoną o kwotę podatku od towarów i usług (193,20 zł);



adw. B. B. kwotę 1.239,84 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu H. H. w postępowaniu odwoławczym. Wysokość zasądzonej kwoty wynika z § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 20 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2024, poz. 763). Obejmuje ona opłatę za obronę przed sądem okręgowym w II instancji (840 zł), podwyższoną o kolejny dzień rozprawy (168 zł). Sumę tych opłat 1.008 zł Sąd Okręgowy podwyższył o kwotę podatku od towarów i usług (231,84 zł).

7.  PODPIS

SSO Grażyna Artymiak

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego H. H.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Sąd Rejonowego w Rzeszowie wyrokiem z dnia 13 grudnia 2023 r. (sygn. akt X K 359/22)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana