Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

III Ka 38/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Łańcucie z dnia 18 października 2024 r. w sprawie o sygn. akt II K 175/24 przeciwko Ł. F. (F.) oskarżonemu o czyny z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk (dwukrotnie), z art. 245 kk i art. 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk (dwukrotnie), z art. 280 § 1 kk i art. 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, z art. 263 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Ł. F.

Uprzednia karalność

Informacja z K.

k.1105-1108

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dotychczasowa karalność oskarżonego

Informacja z K.

Dowód w postaci informacji z K. w odniesieniu do oskarżonego Ł. F. nie budzi wątpliwości, ani w zakresie formy, ani treści. Została ona sporządzona przez uprawniony do tego podmiot w formie przewidzianej dla tej czynności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała jej autentyczności i rzetelności.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1)

Ad 1)

2)

Ad 2)

naruszenie przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, a to art. 245 kk polegające na błędnym zakwalifikowaniu czynów oskarżonego polegających na grożeniu pokrzywdzonym po dokonaniu rozboju, jako odrębnych przestępstw z art. 245 kk, które mogą być odrębnie karane, w sytuacji gdy czyny te są czynami współukaranymi następczymi w stosunku do czynów głównych, którym jest rozbój z art. 280 § 1 kk; groźby wypowiadane przez oskarżonego Ł. F. stanowiły kontynuację działania związanego z dokonanym rozbojem, a nie odrębne przestępstwo, z tego powodu, skazanie oskarżonego za oba przestępstwa jest błędne, a przestępstwa z art. 245 kk opisane w pkt 2 i 4 wyroku winny zostać pochłonięte przez przestępstwa rozboju, które stanowią czyn główny.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sygnalizowane w zarzucie apelacji naruszenie prawa materialnego dotyka szerszego problemu jedności i wielości czynów h oraz jedności i wielości przestępstw (szerzej m.in. M. Kulik, Przestępstwa współukarane w polskim prawie karnym, Lublin 2021 r.). Ustalenie, czy zachowanie oskarżonego stanowi jeden czyn (ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo – art. 11 § 1 kk) i wyczerpuje znamiona czynu zabronionego stypizowanego w jednym przepisie ustawy, czy też w dwóch albo w więcej przepisach ustawy (kumulatywna kwalifikacja z art. 11 § 2 kk, czyn ciągły z art. 12 kk) uzależnione jest od stosowanych mechanizmów redukcyjnych w procesie decyzyjnym uadekwatniania reakcji prawnokarnej w konkretnych ustalonych stanach faktycznych. Prawo karne to system, w którym cele materialne mogą być osiągnięte środkami procesowymi. Zawsze chodzi o prawidłowe zastosowanie norm prawa materialnego. W praktyce stosowania prawa wielokrotnie podejmowane są też decyzje, czy w danym zachowaniu konieczne jest wyodrębnienie większej liczby czynów, które wyczerpują znamiona różnych typów czynów zabronionych określonych w jednym bądź większej liczbie przepisów ustawy. W realiach niniejszej sprawy w akcie oskarżenia prokurator wyodrębnił czyny (pomijany zostaje przywoływany w kwalifikacjach prawnych czynów art. 64 § 1 kk wskazujący na popełnienia ich w warunkach powrotu do przestępstwa, jednak nie mający wpływu na przywołane w zarzucie apelacji kwestie) popełnione na szkodę poszczególnych pokrzywdzonych:

1)  z art. 280 § 1 kk – zachowania podstawowe opisane w pkt I i III, a obok nich także drugie opisane w pkt II i IV zakwalifikowane z art. 245 kk w zbiegu z art. 191 § 1 kk (przy użyciu zwrotu „w zbiegu” nie ma powodów do powielania wskazania na kumulatywną kwalifikację prawną czynu do przywołanych przepisów „w zw. z art. 11 § 2 kk”). Uznał zatem, iż należy je traktować jako realny zbieg przestępstw. Skarżący natomiast w zarzucie podnosi, iż groźby wypowiadane wobec pokrzywdzonych czynem z art. 280 § 1 kk zakwalifikowane z art. 245 kk (pomija przyjęty przez oskarżyciela publicznego pozostający według niego w kumulatywnej kwalifikacji art. 191 § 1 kk) nie powinny rodzić odrębnej odpowiedzialności, gdyż stanowi czyn współukarany następczy (należy odesłać do redukcji wielości ocen – lex consumenst derogat legi consumpte – prowadzącej (mogącej prowadzić) do przyjęcia pomijalnego zbiegu przestępstw);

2)  z art. 280 § 1 kk i art. 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk – zachowanie opisane w pkt V.

Oskarżyciel publiczny jednak nie był konsekwentny w stosowanych regułach, gdyż czyn z pkt V zakwalifikował jako stypizujący jedno przestępstwo wyczerpujące znamiona określone w dwóch przepisach ustawy w art. 280 § 1 kk i z art. 191 § kk w zw. z art. 11 § 2 kk, podczas gdy opis tego zachowania niewiele różni się od opisów zachowań odpowiednio z pkt I i II oraz III i IV, a tak opisane zachowania oskarżonego w odbiorze zewnętrznym takie same zostały potraktowane raz jako jedno przestępstwo stypizowane z art. 280 § 1 kk i art. 191 kk (pkt V), a w odniesieniu do dwóch innych jako dwa odrębne stypizowane w art. 280 § 1 kk (z pkt I i III) oraz z art. 245 i 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Już tak sformułowane zarzuty aktu oskarżenia nakazywały Sądowi ostrożność w przyjmowaniu oświadczeń odnośnie do kwestii poddawania oskarżonego odpowiedzialności karnej bez przeprowadzania postępowania dowodowego, ale przede wszystkim bez odebrania w tej mierze stanowisk stron. Sformułowane w tej mierze zarzuty aktu oskarżenia z przyjętymi odmiennymi kwalifikacjami prawnymi stanowiły swoistą „pułapkę” bądź „prowokacje”, co mimo zawarcia porozumienia co do warunków poddania się oskarżonego odpowiedzialności karnej, wykorzystał Skarżący czyniąc zarzuty obrazy prawa materialnego we wniesionej apelacji, stanowiącej właściwie zerwanie warunków porozumienia. Jednak art. 387 § 1 kk pozwala na zastosowanie tej instytucji tylko w przypadku, gdy okoliczności popełnienia przestępstw i wina nie budzą wątpliwości (art. 387 § 2 kpk). Przewidziane odstąpienie od prowadzenia postępowania dowodowego nie oznacza uproszczonego stosowania norm prawa karnego. Właśnie zaś to postępowanie dowodowe, w szczególności zaś wyjaśnienia oskarżonego i zeznania pokrzywdzonych, pozwoliłyby dopiero na pełne ustalenie, czy zachowaniom skierowanym na szkodę każdej z pokrzywdzonych towarzyszył jeden zamiar (jeden czyn), czy też możliwe jest wyodrębnienie dwóch różnych zamiarów (więcej czynów). Dopiero szczegółowe ustalenia faktyczne odnoszące się do poszczególnych zachowań oskarżonego pozwoli bowiem na ocenę stopnia społecznej szkodliwości poprzez wyodrębnienie wszystkich jego determinant i ocenę ich wypadkowej dla przyjęcia (wskazywanych w zarzucie apelacji) odpowiedzialności za czyn stypizowany w art. 280 § 1 kk z pominięciem – pomijalny zbieg przestępstw – odpowiedzialności za czyny zakwalifikowane w akcie oskarżenia z art. 245 i 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, jako współukarane następcze (jak zdaje się to postrzegać apelujący), jednak mając na względzie przyjętą kwalifikację czynu z pkt V nie jest wykluczone przyjęcie jednoczynowej realizacji znamion w ramach jednego przestępstwa zakwalifikowanego kumulatywnie z większej niż jednego przepisu ustawy dla odzwierciedlenia pełnej jego prawnokarnej zawartości społecznej szkodliwości. Nie można pomijać, że zarówno prokurator (temu daje wyraz w odpowiedzi na apelację), jak i obrońca oskarżonego nie pozostają w sporze co do tego, że pokrzywdzone są nie tylko „przedmiotem czynności wykonawczej rozboju”, ale także mogą być „przedmiotem wykonawczym czynu stypizowanego tak z art. 245 kk, jak i z art. 191 § 1 kk. W zainicjowanym apelacją sporze, jak się zdaje – zarzut apelacji do tego przekonuje – chodzi o uniknięcie „dodatkowego” karania za zachowanie, które w zarzucie nazwano czynem współukaranym a w zarzutach aktu oskarżenia przyjęto jako odrębne czyny zakwalifikowane jako odrębne przestępstwa. To zaś można osiągnąć stosując różne instytucje prawa karnego, chociażby już wskazane na wstępie. Zastosowanie możliwych instytucji zależy od treści wypowiedzi osobowych źródeł dowodowych, oceny ich wiarygodności i analizy z punktu widzenia odtworzenia przebiegu zdarzenia, które następnie zostanie poddane w ramach subsumpcji pod przepis (przepisy) ustawy karnej. Prokurator w akcie oskarżenia zastosował już dwie różne formy postąpienia. Sąd zaś zaproponował jeszcze jedną instytucję – ciągu przestępstw (art. 91 § 1 kk), która prowadziła do redukcji orzekanych kar jednostkowych za poszczególne czyny zakwalifikowane w akcie oskarżenia jako odrębne przestępstwa. Na marginesie sporu prawnego między apelującym a prokuratorem w akcie oskarżenia zauważyć należy, że w swoich zarzutach i argumentacji pomija w ogóle fakt, że czyny, które w jego ocenie stanowią czyny współukarane następcze nie zostały przez Prokuratora zakwalifikowane wyłącznie z art. 245 kk, ale w ramach kumulatywnej kwalifikacji z art. 245 kk i art. 191 § 1 kk (przy czym zwrócić należy uwagę na tezy wypowiadane w doktrynie i orzecznictwie, że art. 245 kk stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 191 § 1 kk – tezy do art. 245 kk w Komentarzach do Kodeksu karnego: M. Mozgawa w: Budyń-Kulig Magdalenia i in. z 2025 r., red. A. Grześkowiak, K. Wiak z 2024 r.; red. M. Królikowski, R. Zawłocki z 2024 r., red. J. Majewski z 2024 r., red. G. Gadecki z 2023 r., red. V. Konarska-Wrzosek z 2023 r., red. J. Giezek z 2021 r., red. W. Wróbel, A. Zoll z 2017 r. oraz wyrok SN z dnia 2 kwietnia 2009 r., II KK 303/08; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 26 kwietnia 2012 r., II AKa 105/12). Nie można także pomijać faktu, że w obowiązującym aktualnie porządku prawnym, nie stracił na aktualności pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Łodzi (wyrok z dnia 30 marca 1994 r. II AKr 44/94), że sprawca rozboju, który wszedł w posiadanie mienia przez naruszenie wolności pokrzywdzonego, grożąc mu użyciem gwałtu albo doprowadzając do stanu bezbronności, a następnie (bezpośrednio po dokonaniu tego czynu) wypowiada pod adresem pokrzywdzonego groźby mające na celu zapewnienie sobie bezkarności, nie odpowiada za odrębne przestępstwo z art. 166 kk (obecnie art. 190 § 1 kk), ale dopuszcza się współukaranego czynu następczego, pochłoniętego przez czyn z art. 210 kk (obecnie art. 280 kk). Groźba pobicia na wypadek zawiadomienia Policji, wypowiedziana została przez oskarżonego bezpośrednio po dokonanym rozboju, na potrzebę zabezpieczenia się oskarżonego przed konsekwencjami tego zachowania, tworzy z nim zwartą całość i z tej przyczyny celowe może być uznanie czynu z art. 245 kk jako czynności następczej współukaranej. Tym bardziej mając tak sformułowane zarzuty aktu oskarżenia Sąd nie powinien bez przeprowadzania postępowania dowodowego bezkrytycznie akceptować warunki poddania się odpowiedzialności, zwłaszcza że o jedności bądź wielości (nie tylko czynów ale i przestępstw) zachowań podlegających prawnokarnej ocenie w realiach sprawy może przesądzić nie tylko reguła lex specialis derogat legi generali, ale także reguła lex consumens derogat legi consumpte, która dl wyłączenia wielości ocen wymaga już poczynienia szczegółowych ustaleń faktycznych.

Zarzut

naruszenie przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to art. 17 § 1 pkt 11 kpk, polegające na skazaniu oskarżonego za przestępstwa z art. 245 kk, w sytuacji, gdy czyny oskarżonego z tego artykułu powinny zostać uznane za czyny współukarane, a co za tym idzie postępowanie karne w stosunku do tych czynów winno zostać umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 11 kpk; w niniejszym przypadku, czyny grożenia oskarżonego, stanowiące czyny współukarane wobec rozboju, nie mogą prowadzić do wszczęcia odrębnego postępowania karnego, ani też nie mogą stanowić podstawy do odrębnego skazania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Utrwalone jest w orzecznictwie sądowym stanowisko, że w przypadku przyjęcia konstrukcji czynu współukaranego sąd nie wydaje wyroku uniewinniającego odnośnie tego czynu ani nie umarza w tej części postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 11 kpk, lecz w wyroku skazującym zgodnie z art. 413 § 2 pkt 1 kpk, uzupełnia opis czynu będącego podstawą skazania i wymiaru kary o znamiona czynu współukaranego (wyrok SA w Lublinie z dnia 20 stycznia 2010 r., II AKa 256/09; wyrok SA w Lublinie z dnia 2 października 2007 r. II AKa 211/07; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 2 lutego 2006 r., II AKa 360/05). Zastosowanie wskazanych powyżej (pkt 1) reguł redukcji wielości ocen prowadzi do przyjęcia takiej a nie innej kwalifikacji prawnej zachowań, jednak na etapie postępowania sądowego w trybie konsensualnego zakończenia postępowania w drodze poddania się odpowiedzialności poprzez wydanie bez przeprowadzania postępowania dowodowego wyroku jednak skazującego (art. 387 kpk), zatem nie można skutecznie podnosić zarzutu naruszenia art. 17 § 1 pkt 11 kpk.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1)  uchylenie pkt II wyroku i umorzenie postępowania,

2)  zmianę pkt V wyroku i na podstawie art. 85 § 1 kk w zw. z art. 86 § 1 kk w zw. z art. 91 § 2 kk połączenie orzeczonych wobec oskarżonego Ł. F. w punkcie I, III i IV wyroku kar jednostkowych pozbawienia wolności i orzeczenie wobec niego kary łącznej 6 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności,

3)  zmianę pkt VI wyroku i na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczenie oskarżonemu Ł. F.. na poczet orzeczonej w punkcie V wyroku kary łącznej 6 (sześciu) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 11.10.2023 r. godz. 15:25. przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary rozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ zaskarżony wyrok został wydany w trybie konsensualnym poprzez poddanie się przez oskarżonego odpowiedzialności w trybie art. 387 kpk nie jest możliwe dokonanie proponowanej przez Skarżącego zmiany orzeczenia. Zważywszy na podniesione zarzuty (niezasadność zarzutu naruszenia art. 11 § 1 pkt 11 kpk i niezasadność wniosku o umorzenie postępowania co do „czynów współukaranych”), ale przede wszystkim mając na względzie wydanie zaskarżonego wyroku w trybie art. 387 kpk i konieczność z przyczyn wskazanych poniżej w pkt 4, uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, sformułowane w apelacji wnioski, nie mogły być uwzględnione.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Orzekając w trybie art. 387 kpk Sąd jest zobligowany do zbadania wniosku o poddanie się odpowiedzialności zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Orzekając w trybie art. 387 kpk Sąd jest zobligowany do zbadania wniosku o poddanie się odpowiedzialności zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym. Kontrola ta powinna objąć, poza oceną okoliczności popełnienia przestępstwa, także kwestię zgodności zgłoszonych, zawartych we wniosku, propozycji z przepisami obowiązującego prawa materialnego i procesowego. Przedmiotem oceny winna być w szczególności kwestia zgodności treści złożonego wniosku z obowiązującym prawem. Jednak skoro dobrowolne poddanie się odpowiedzialności łączy się z rezygnacją z przeprowadzania postępowania dowodowego na Sądzie spoczywa obowiązek uprzedniej oceny poprawności i prawidłowości sformułowania zarzutów aktu oskarżenia i zaproponowanych w nim kwalifikacji prawnych, które stanowią uprzedni warunek w zestawieniu z dowodami zaoferowanymi wraz z aktem oskarżenia do przeprowadzenia i podjęcie decyzji czy okoliczności popełnienia zarzucanych oskarżonemu czynów i wina nie budzą wątpliwości (art. 387 § 2 kpk). Tak jak niezgodność wniosku z treścią norm prawa materialnego, tak też niezgodność propozycji kwalifikacji z aktu oskarżenia, ze względu na wadliwość skutkuje niemożnością uwzględnienia i procedowania w trybie art. 387 kpk. Kontrola ta powinna objąć, poza oceną okoliczności popełnienia czynów zakwalifikowanych jako przestępstwa, także kwestię zgodności zgłoszonych i zawartych we wniosku, który opiera się na uprzednio postawionych przez oskarżyciela publicznego zarzutach i ich kwalifikacjach prawnych, propozycji z przepisami obowiązującego prawa materialnego i procesowego. Przedmiotem oceny winna być w szczególności kwestia zgodności treści wniosku z obowiązującym prawem. Niezgodność wniosku z treścią tych norm i przez to, jego wadliwość skutkuje niemożnością jego uwzględnienia. Tymczasem Sąd Rejonowy uwzględnił wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności oskarżonego Ł. F., chociaż jego obowiązkiem było dokonania oceny czy okoliczności popełnienia zarzucanych czynów i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości i danie temu wyraz w uzależnieniu przyjęcia wniosku od zaproponowanych zmian (nie można poprzestać jak uczynił Sąd Rejonowy na propozycji przyjęcia ciągu przestępstw w rozumieniu art. 91 § 1 kk), uzyskaniu zgody stron, co winno znaleźć wyraz w protokole rozprawy, a dopiero później w treści wydawanego wyroku. Nadto zważywszy na podniesiony zarzut obrazy art. 245 kk, przy uwzględnieniu argumentacji zawartej w apelacji, ale i w odpowiedzi prokuratora na apelację, z uwagami zasygnalizowanymi w pkt 3 odnośnie zarzutu 1) odnośnie do zakresu norm art. 245 kk i art. 191 § 1 kk (pozorność zbiegu przepisów – lex specialis derogat legi generali), okoliczności popełnienia zarzucanych aktem oskarżenia czynów z pkt I, III i V przez Ł. F. budzą wątpliwości, co podważa możliwość zastosowania instytucji z art. 387 kpk.

Sąd orzekając w trybie konsensualnym przewidzianym w art. 387 kpk jest związany treścią zgłoszonego wniosku, a pierwotnie także zarzutami aktu oskarżenia i dopiero końcowo przyjętymi uzgodnieniami stron. Nie może wydać innego wyroku niż skazujący (bezzasadność wniosku o umorzenie postępowania w trybie konsensualnego poddania odpowiedzialności zgodnie z art. 387 kpk zgłoszonego w apelacji jako naruszenie tego przepisu przez jego niezastosowanie przez wyrokujący Sąd Rejonowy) oraz orzec innej kary lub środków (kompensacyjnych lub karnych) odmiennych od uzgodnionych przez strony. Natomiast, gdy sąd widzi potrzebę dokonania modyfikacji wniosku, to niezależnie od kierunku sugerowanych zmian, może wydać wyrok, który nie będzie respektował pierwotnej treści wniosku, tylko wtedy, gdy na takie zmiany uzyska zgodę stron porozumienia, przy braku sprzeciwu pokrzywdzonych. W przeciwnym wypadku, sprawa powinna być rozpoznawana na zasadach ogólnych. W realiach niniejszej sprawy warunki poddania się odpowiedzialności – przy akceptacji czynów i ich kwalifikacji prawnych z zarzutów aktu oskarżenia – wskazał w trybie art. 387 kpk oskarżony, przy jednoczesnym ich zaakceptowaniu przez prokuratora i obecną na rozprawie pokrzywdzoną. Nieobecność pozostałych pokrzywdzonych w czasie rozprawy, o terminie której były prawidłowo zawiadomione, stała się przyczyną braku ich stanowiska w tym przedmiocie. Nieobecność pokrzywdzonych nie stanowiła jednak przeszkody do wydania wyroku w warunkach poddania się odpowiedzialności w trybie art. 387 kpk. Sąd orzekając w trybie konsensualnym przewidzianym w art. 387 kpk, będąc związany treścią propozycji, nie może jednak stracić z pola widzenia norm prawa materialnego, które muszą być w pełni realizowane w toku, nawet tak zredukowanego postępowania, jak poddanie się dobrowolnej odpowiedzialności karnej przez oskarżonego, bez przeprowadzania postępowania dowodowego. W niniejszej sprawie już w akcie oskarżenia uzewnętrznione zostało w różnej prawnokarnej ocenie z pozoru „jednakowych trzech zachowań oskarżonego skierowanych przeciwko trzem pokrzywdzonym”, gdy dwa z nich zakwalifikowano jako odrębne czyny stypizowane jako dwa przestępstwa stypizowane z art. 280 § 1 kk i z art. 245 i art. 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (zastosowano kumulatywną kwalifikację mimo sygnalizowanego już braku zachodzenia między przepisem art. 245 kk i art. 191 § 1 kk stosunku krzyżowania, co nakazuje redukcję wielości ocen do jednej, bo), zaś jedno jako przestępstwo stypizowane w art. 280 § 1 kk i art. 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. To zaś nakazywało ostrożność w sięganiu po instytucję skróconego postępowania, nawet gdy strony w toku rozprawy skłonne były do zaakceptowania proponowanych warunków odpowiedzialności, sprawa powinna być rozpoznawana na zasadach ogólnych. Niezgodność wniosku z treścią tych norm i przez to, jego wadliwość skutkuje niemożnością jego uwzględnienia. Sąd może jednak wydać wyrok uwzględniający propozycję poddania się odpowiedzialności, gdy okoliczności popełnienia przestępstw i wina nie budzą wątpliwości. Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego naprowadzają na wadliwość tego skróconego postępowania sądowego, tak co do realizacji przez oskarżonego znamion typu czynu zabronionego z art. 245 kk, jak i art. 191 § 1 kk i w konsekwencji powołanie również tego przepisu w kwalifikacji prawnej przypisywanego oskarżonemu czynu. Również w toku rozprawy odwoławczej oskarżony wskazał, że skłonny był zaakceptować wymiar kary, chociaż nie rozumiał „reguły” poddania się odpowiedzialności, dopiero uzasadnienie wyroku pozwoliło mu zrozumieć, że został skazany także za czyn, którego – jak twierdzi – nie popełnił, bo znalezione w mieszkaniu susz, który nie stanowił jego własności. Znajdował się w mieszkaniu, które wraz ze swoją partnerką wynajmował, a funkcjonariusze ten susz ujawnili i zabezpieczyli. To zaś sprawia, że sprawstwo oskarżonego wymaga dowodowego wykazania dla obalenia domniemania niewinności z art. 5 § 1 kpk. Wydanie w tych warunkach wyroku skazującego w trybie art. 387 kpk nie było uprawnione. Do wydania wyroku jednak doszło pomimo braku spełnienia warunków określających dopuszczalność orzekania w tym trybie, głównie zaś chodzi o wydanie wyroku z przywołaniem podstaw odpowiedzialności naruszających prawo materialne. Niedopełnienie obowiązku ich sprawdzenia i wydanie wyroku w zaproponowanej we wniosku postaci doprowadziło do obrazy prawa materialnego. Powyższe uchybienia należą do kategorii rażących naruszeń przepisów postępowania, a poprzez obrazę prawa materialnego wywarło istotny wpływ na treść orzeczenia. Dlatego też zaskarżony wyrok nie mógł się ostać w obecnym kształcie, jednocześnie zważywszy na tryb procedowania – uwzględnienie wniosku złożonego w trybie art. 387 kpk – niemożliwe było wydanie orzeczenia reformatoryjnego, które mogłoby uwzględniać postulaty Skarżącego, jednak zważywszy na wskazane powyżej i w pkt 3 uwagi odpowiednio zmodyfikowane, przy akceptacji także oskarżyciela publicznego. Przede wszystkim jednak dokonywanie zmian w postępowaniu odwoławczym było niemożliwe z uwagi na brak przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem I instancji (chociaż tryb konsensualny taką właśnie drogę orzekania przewiduje). Wydanie wyroku z obrazą art.387 kpk oznacza, że wyrok ten jest dotknięty rażącą niesprawiedliwością, o jakiej jest mowa w art. 440 kpk. Obliguje to z kolei sąd odwoławczy w pierwszej kolejności do zmiany zaskarżonego wyroku na korzyść oskarżonego, jednak zważywszy na wydanie orzeczenia bez przeprowadzania postępowania dowodowego wobec wydania wyroku skazującego w trybie konsensualnego zakończenia postępowania, koniecznym stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego jej rozpoznania.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Wydanie zaskarżonego orzeczenia w trybie art. 387 kpk poddania się oskarżonego odpowiedzialności, z naruszeniem prawa materialnego, bez przeprowadzania postępowania dowodowego – stwarza konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego jej rozpoznania. Wskazane w punkcie 4 uzasadnienia uchybienia należą do kategorii rażących naruszeń przepisów postępowania, a poprzez obrazę prawa materialnego wywarły istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Dlatego też zaskarżony wyrok nie mógł się ostać w obecnym jego kształcie, jednocześnie zważywszy na tryb procedowania oraz omówione w pkt 3 i 4 uzasadnienia zastrzeżenia odnośnie do zasadności postulatów Skarżącego, dokonywanie zmian w postępowaniu odwoławczym nie było możliwe. W ocenie Sądu odwoławczego wskazane w pkt 3 i 4 uwagi odnośnie do możliwych sposobów kwalifikacji zachowań zarzucanych oskarżonemu aktem oskarżenia, zwłaszcza w pkt I-V, wymagają przeprowadzenia czynności dowodowych, które pozwolą na poczynienie ustaleń faktycznych zmierzających do odtworzenia zdarzenia historycznego w jego możliwie wiernym rzeczywistym kształcie i następnie poddania go prawnokarnej ocenie i subsumpcji pod przepis (przepisy) ustawy. Przede wszystkim zatem brak przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem I instancji (chociaż tryb konsensualny taką właśnie drogę orzekania przewiduje) pociąga za sobą konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia i treści podniesionych zarzutów oraz wpływu na treść zaskarżonego wyroku. Z tych też względów, na podstawie art. 437 § 2 kpk w zw. z art. 440 kpk, art. 449 kpk i art. 456 kpk, orzeczono o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazano sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Zaskarżone orzeczenie zawiera wadę wskazaną powyżej w pkt 3, 4 i w części zasygnalizowaną w apelacji i odpowiedzi na nią. Obraza prawa materialnego powstała na skutek nieuprawnionego bezkrytycznego zaakceptowania najpierw zarzutów aktu oskarżenia, także przez obrońcę oskarżonego, który nie kwestionował na rozprawie, w czasie której formułowane były warunki poddania się oskarżonego odpowiedzialności karnej, sposobu zakwalifikowania zarzucanych oskarżonemu zachowań przez Prokuratora i właśnie do takich kwalifikacji dostosował propozycje warunków poddania się oskarżonego odpowiedzialności, następnie zaakceptowanych przez Sąd, zdaniem Skarżącego z obrazą prawa materialnego i procesowego wskazanych w zarzutach apelacji. W toku postępowania odwoławczego z uwagi na okoliczności wskazane w pkt 4 uzasadnienia, nie było możliwe dokonanie korekty zaskarżonego orzeczenia, wobec braku warunków do zmodyfikowania porozumienia co do wymiaru kary i stosowanych środków, przy braku przeprowadzenia postępowania dowodowego. Jeżeli będzie możliwe ponowne poddanie oskarżonego odpowiedzialności, przy zachowaniu rygorów postępowania sądowego i wydanie orzeczenia respektującego przepisy prawa materialnego, w toku postępowania sądowego należy dążyć do zaproponowanej przez oskarżonego formy konsensualnego zakończenia postępowania. Tym bardziej że również pokrzywdzona akceptowała taką formę rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli jednak nie będzie miał Sąd możliwości, ani warunków poddania oskarżonego odpowiedzialności, konieczne będzie przeprowadzenie postępowania dowodowego i następnie wydanie orzeczenia. Ponieważ postępowania dowodowego w sprawie nie przeprowadzano, jeżeli zajdzie konieczność przeprowadzenia postępowania sądowego niezbędne będzie przeprowadzenie wszystkich dowodów zawnioskowanych w akcie oskarżenia i ewentualnie zgłoszonych w toku postępowania przez strony, bądź bezpośredniego przeprowadzania dowodów w zakresie uzgodnionym przez strony postępowania.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Wyrok Sądu odwoławczego nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w rozumieniu art. 626 § 1 kpk, stąd też nie zawiera rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

7.  PODPIS

SSO Mariusz Sztorc SSO Grażyna Artymiak (spraw.) SSO Wioletta Zawora

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońcy oskarżonego Ł. F.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Łańcucie z dnia 18 października 2024 r. (sygn. akt II K 175/24)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana