Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Krzywonos

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Misiuda

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2017 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku W. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych

na skutek odwołania W. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 15/12/2016 r. znak (...)

I. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 15/12/2016 r , znak: (...)w ten sposób, że przyznaje W. D. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych poczynając od dnia 8 grudnia 2016r oraz ustala brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz W. D. kwotę 180 złotych / słownie : sto osiemdziesiąt / tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 101/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 września 2017r.

Decyzją z dnia 15.12.2016r. znak sprawy: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy W. D. przyznania emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od powyższej decyzji odwołał się wnioskodawca, wnosząc o zmianę w całości zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury oraz o zasadzenie kosztów postępowania. Odwołujący wskazał, iż w 1974 r. po ukończeniu (...)w S. odbył roczny staż a następnie podjął pracę w (...) w S. ( późniejsza (...)w S.). W trakcie stażu pracował na stanowisku pomocnika spawacza. Po ukończeniu stażu z uwagi na braki kadrowe wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku spawacz. Pracował na tym stanowisku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do końca 1992r. Wnioskodawca podkreślił, że w okresach od 14 kwietnia 1977 r. do 20 czerwca 1977 r. oraz od 5 września 1977r. do 6 grudnia 1977 r. odbył kurs spawacza organizowany przez (...)w R.. Dodatkowo w 1987 r. poszerzył swoje kwalifikacje odbywając kurs spawacza łukowego (...) blach i kształtowników (...). W dalszej części odwołania wnioskodawca zauważył, że od 1993 r. z uwagi na reorganizację w zakładzie pracy otrzymał stanowisko lutowacza na którym pracował do 2000 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca spełnił warunek wieku ( ukończył 60 lat), jest członkiem OFE ale złożył wniosek o przekazanie środków z OFE na dochody budżetu państwa, posiada co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1 stycznia 1999 r. natomiast spornym w sprawie jest staż pracy w warunkach szczególnych. W dalszej części odpowiedzi organ rentowy podkreślił, iż nie uwzględnił jako okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia wykonywanego w (...) w S. ( późniejsza (...)w S.) od 1975 r. do 1992 r. na stanowisku spawacza oraz od 1993 r. do 2000 r. na stanowisku lutowacza. Organ podał, iż w świadectwie pracy z dnia 22 lutego 2010 r. zakład pracy (...)w S. (następca prawny (...) w S.) wskazuje, iż wnioskodawca w okresie od 1 września 1972 r. do 20 lutego 2010 r. wykonywał pracę stolarza.

Zdaniem organu rentowego samo ukończenie kursu spawacza nie przesadza o świadczeniu przez wnioskodawcę pracy na stanowisku spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odnosząc się do drugiego ze spornych okresów zatrudnienia a mianowicie pracy wnioskodawcy na stanowisku lutowacza w okresie od 1993 r. do 2000 r. organ rentowy stwierdził, iż nie przedstawiono na ta okoliczność jakichkolwiek dowodów.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. D. urodził się (...) W dniu 23.11.2016r. złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca jest członkiem OFE jednakże złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochodu budżetu państwa.

(akta organu rentowego)

Wnioskodawca posiada udowodniony staż ogólny w wysokości 26 lat 4 miesięcy i 4 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(akta organu rentowego – decyzja z dnia 15.12. 2016 r.)

Kwestia sporna było zatrudnienie wnioskodawcy w (...) w S. ( od 6 września 2007 r. (...)w S.) w okresach od 1975 r. do 1992 r. na stanowisku spawacza oraz od 1993 r. do 2000 r. na stanowisku lutowacza. W celu udowodnienia okresów zatrudnienia, w tym stażu pracy w szczególnych warunkach, do wniosku o przyznanie świadczenia emerytalnego, wnioskodawca załączył ogólne świadectwo pracy z dnia 22 lutego 2010 r. wystawione przez (...) w S., w którym stwierdzono, że W. D. był zatrudniony w (...)w S. od 1 września 1972 r. do 20 lutego 2010 r. wykonując pracę na stanowisku stolarz. Załączył również kserokopię opinii służbowej w formie maszynopisu wydanej w dniu 31 maja 1989 r. z której wynika, że wnioskodawca pracuje zawodowo przez 17 lat na stanowisku ślusarza w (...) w S.. Na opinii zostały naniesione odręczne poprawki skreślono „ ślusarz” i „ślusarz-mechanik” a wpisano ”spawacz”.

W aktach osobowych wnioskodawcy załączonych do akt sprawy zalegają liczne angaże, w których określano stanowiska pracy. Wskazywano w nich, iż wnioskodawca w spornym okresie faktycznego świadczenia pracy na stanowisku spawacza był zatrudniony na stanowisku ślusarza. Takowe określenie stanowiska pracy wnioskodawcy wynikało z jego pierwotnego wykształcenia, które zdobył w (...)w S. w latach 1972-1974.

(akta organu rentowego – świadectwo pracy z dnia 22 lutego 2010 r. oraz kserokopia opinii służbowej z dnia 31 maja 1989 r., akta osobowe wniokodawcy)

Sąd ustalił, że wnioskodawca w okresie od 1 września 1972 r. do 20 lutego 2010r. był zatrudniony w (...) w S. przekształconej następnie w (...) w S. a ostatecznie w (...)w S.. Wnioskodawca w okresie od 7 grudnia 1977 r. do 29 grudnia 1991r. był przydzielony do(...)będąc formalnie zatrudnionym na stanowisku ślusarz, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę spawacza. W ramach zatrudnienia wnioskodawca spawał elektrycznie chłodnice, siedzenia do samochodów, duże pojemniki, komody, szafki metalowe. Na jednej zmienia pracowało około 4-5 spawaczy. Spawacze w tym również wnioskodawca pracowali w specjalistycznym ubraniu. Dostawali mleko i cukier. Razem z wnioskodawcą pracował również S. W., który otrzymał wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych na mocy wyroku Sądu.

Kontynuując zatrudnienie wnioskodawca z dniem od 30 grudnia 1991 r. otrzymał skierowanie do pracy w (...)w S. a następnie do Wydziału metalowego Zakładu (...). Oficjalnie otrzymał wówczas stanowisko blacharza jednakże stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę lutowacza. Pracę lutowacza wnioskodawca wykonywał do 31 grudnia 1996 r. Wnioskodawca lutował m in. blaszki do doniczek, uchwyty lub sitka do blaszanych konewek .

(zeznania świadków S. W., Z. R., B. R. K. J., S. G. oraz zeznania wnioskodawcy W. D., potwierdzona za zgodność z oryginałem kserokopia książeczki spawacza nr (...), angaż z dnia 20 maja 1989 r. akta organu rentowego, akta osobowe wnioskodawcy )

Sąd dał wiarę zgromadzonym dokumentom, gdyż zostały sporządzone przez powołane do tego organy, w przepisanej formie, w ramach posiadanych kompetencji a ich treść nie budzi wątpliwości Sądu.

Sąd dał wiarę dowodom z zeznań świadków S. W., Z. R., B. R. K. J. i S. G., gdyż są to osoby, które w spornym okresie zatrudnienia w ww. zakładzie pracy pracowały z wnioskodawcą, a zatem mają najlepszą wiedzę o tym, jakiego rodzaju czynności wykonywał wnioskodawca na zajmowanych stanowiskach pracy. Zeznania ich są rzeczowe, logiczne oraz wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie wskazywali jednoznacznie, iż wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy początkowo na stanowisku spawacza a później lutowacza. W powyższym kontekście również zeznania wnioskodawcy W. D. nie budzą wątpliwości Sądu, albowiem są one zgodne z zeznaniami ww. świadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie uprawnień wnioskodawcy W. D. do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej. Wnioskodawca bezspornie posiada ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1 stycznia 1999 r., natomiast spornym w sprawie jest staż pracy w warunkach szczególnych. Spornym między stronami było zatrudnienie wnioskodawcy w (...) w S. ( od 6 września 2007r. (...)w S.) w okresach od 1975 r. do 1992 r. na stanowisku spawacza oraz od 1993 r. do 2000 r. na stanowisku lutowacza.

Zgodnie z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku określonego w art. 32 ustawy emerytalnej, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnęli oni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymagany według przepisów dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat (dla mężczyzn), mają 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie przystąpili do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego i pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43 ze zm.) , do którego odsyła art. 32 ustawy emerytalnej określają niższy wiek emerytalny, rodzaje prac i stanowisk oraz warunki na podstawie których przysługuje prawo do emerytury. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Warunkiem niezbędnym do uzyskania na podstawie przepisów powołanego rozporządzenia emerytury przez pracownika, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, jest spełnienie łącznie następujących przesłanek z § 3 i § 4 ust. 1 w/w rozporządzenia, tj. dla mężczyzn osiągnięcie wieku 60 lat, posiadanie okresu zatrudnienia w wysokości 25 lat, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczonymi do okresów zatrudnienia oraz legitymuje się 15 – letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych. Stosownie do w/w rozporządzenia okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionych według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy przy tym zauważyć, że o tym czy praca był wykonywana w szczególnych warunkach decyduje nie stanowisko, lecz wykonywane czynności. Ustalenie zatem, jakie prace wnioskodawca faktycznie wykonywał, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek do przyznania dochodzonego świadczenia (z uzasadnienia wyroku SN z dnia 21.04.2004r., II UK 337/03).

Należy wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 9 kwietnia 2009 r. sygn. akt I UK 316/08 w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentu (np. świadectwa pracy) wynika co innego (art. 473 k.p.c.). Należy wprawdzie stwierdzić, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach organ rentowy stwierdza na podstawie wystawianych przez zakład pracy świadectw pracy, jednakże pracownik nie może ponosić ujemnych konsekwencji za niedokładności w określaniu stanowisk pracy przez pracodawcę, albo braku wystawienia stosownych zaświadczeń, jeżeli w sposób niebudzący wątpliwości wykaże wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd w toku postępowania zainicjowanego odwołaniem wnioskodawcy nie może zatem ograniczyć możliwości udowodnienia, że dana praca wykonywana była w szczególnych warunkach jedynie do świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionych według ustalonego w przepisach wzorca, lecz powinien wszelkimi dostępnymi dowodami wskazanymi przez strony postępowania dokonać oceny czy praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie.

Należy podkreślić, że w niniejszej sprawie wnioskodawca W. D., w sposób bezsporny udowodnił, że w okresie od 7 grudnia 1977 r. do 29 grudnia 1991r., wykonywał prace spawacza w Zakładzie (...) należącym do (...) w S. przekształconej następnie w (...) w S., oraz że świadczona przez niego praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Dowodami przesądzającymi o rodzaju pracy rzeczywiście wykonywanej przez W. D. były zeznania świadków i samego wnioskodawcy. Wskazani świadkowie z całą stanowczością świadczyli, iż wnioskodawca pracując wraz z nimi w w/w okresie wykonywał wyłącznie pracę spawacza. W ramach zatrudnienia wnioskodawca spawał elektrycznie chłodnice, siedzenia do samochodów, duże pojemniki, komody, szafki metalowe. Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż istniały rozbieżności w zeznaniach tylko co do daty początkowej świadczenia przez wnioskodawcę pracy na stanowisku spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadkowie nie byli zgodni co do faktu czy wnioskodawca przed uzyskaniem uprawnień spawacza wykonywał ta pracę stale i w pełnym wymiarze. Stąd też Sąd uznał za udowodnioną pracę wnioskodawcy jako spawacza dopiero po uzyskaniu uprawnień tj. po 7 grudnia 1977 r. Data nabycia uprawnień przez wnioskodawcę wynika z zalegającej w aktach sprawy książeczki spawacza nr (...). Datę końcową pracy wnioskodawcy w charakterze spawacza Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków oraz dokumentacji zalegającej w aktach osobowych W. D.. Świadkowie wskazywali, iż wnioskodawca pracował jako spawacz do 1992r. tj. do przeniesienia do Zakładu (...) w S.. Jak wynika z angażu zalegającego w aktach osobowych wnioskodawcy został on przeniesiony do Zakładu (...) w S. z dniem 30 grudnia 1991 r. Stąd też wobec treści zeznań świadków oraz wskazanej dokumentacji Sąd uznał, iż wnioskodawca bezspornie wykonywał pracę spawacza do 29 grudnia 1991r.

Praca spawacza określona została w wykazie A, dziale XIV, pkt. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - jako prace różne, prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

Odnosząc się do drugiego spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w S. przypadającego już po przeniesieniu do Zakładu (...) w S. z dniem 30 grudnia 1991 r. należy uznać, że wnioskodawca udowodnił, iż od wskazanego przeniesienia do 31 grudnia 1996 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę lutowacza. Dowodami przesądzającymi o rodzaju pracy rzeczywiście wykonywanej przez W. D. były również zeznania świadków i samego wnioskodawcy. Wnioskodawca lutował m in. blaszki do doniczek, uchwyty lub sitka do blaszanych konewek. Jak wskazywali świadkowie wnioskodawca w tym okresie wykonywał tylko i wyłącznie pracę lutowacza. Początkowo była ona świadczona w Zakładzie (...) w S. następnie wnioskodawca wraz ze swoimi współpracownikami został przeniesiony do Wydziału metalowego Zakładu (...). Tam jak wskazują świadkowie pracował również jako lutowacz do 1997 r. Później został przeniesiony „ na stolarnie”. Zeznający nie byli w stanie wskazać dokładniejszej daty zakończenia przez wnioskodawcę pracy w charakterze lutowacza. Stąd też Sąd jako jedyną pewną datę zakończenia pracy wnioskodawcy na tym stanowisku uznał dzień 31 grudnia 1996r.

Praca wnioskodawcy w charakterze lutowacza określona została w wykazie A, dziale III, pkt. 84 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - jako prace w hutnictwie i przemyśle metalowym, prace różne w hutnictwie i przemyśle metalowym, lutowanie płyt, blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych.

Sąd zatem na podstawie niebudzących wątpliwości dowodów z zeznań świadków i zeznań wnioskodawcy, a także na podstawie dokumentów – akt osobowych wnioskodawcy stwierdził, iż niesłuszne było stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, że wnioskodawca nie legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Uwzględnienie bowiem spornego okresu zatrudnienia w (...) w S. przekształconej następnie w (...) w S. w okresach od 7 grudnia 1977 r. do 29 grudnia 1991r. na stanowisku spawacza oraz od 30 grudnia 1991 r. do 31 grudnia 1996 r. na stanowisku lutowacza pozwala na przyjęcie, że wnioskodawca posiada udowodniony co najmniej 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach (dokładnie 19 lat i 25 dni) . Poczynione przez Sąd ustalenia bezsprzecznie pozwalają na przyjęcie, że w dacie wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca spełniał wymóg stażu zatrudnienia w szczególnych warunkach i ogólnego stażu ubezpieczeniowego. Należy zauważyć, iż wnioskodawca spełnił wszystkie warunki do uzyskania prawa do emerytury od dnia ukończenia 60 roku życia tj. od 8 grudnia 2016 r. dlatego też sporne świadczenie zostało przyznane od tej właśnie daty.

Sąd Okręgowy pragnie również wskazać, że do zasad przyznawania i wypłacania świadczeń emerytalno-rentowych zastosowanie ma art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie, z którym, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, przy czym w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego (ust. 1a). W niniejszej sprawie, jak wynika z poczynionych ustaleń faktycznych, niezbędnym dla wyjaśnienia okoliczności spornych w sprawie było przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków oraz wnioskodawcy i dopiero tak zgromadzony materiał dowodowy pozwolił na wydanie rozstrzygnięcia, co powoduje, iż nie można uznać, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za niewyjaśnienie wszystkich okoliczności spornych w sprawie.

Skutkiem powyższego Sąd uwzględnił odwołanie i stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R., przyznając wnioskodawcy prawo do emerytury poczynając od dnia 8 grudnia 2016 r.

Orzeczenie o kosztach w punkcie II sentencji wyroku, znajduje postawę w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie, z którymi strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W przedmiotowej sprawie kosztami poniesionymi przez W. D. były koszty wynagrodzenia reprezentującego go w sprawie profesjonalnego pełnomocnika, które zgodnie z § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) po zmianie obowiązującej od dnia 27 października 2016 r., wynoszą 180 zł.